نسیم گیلان - زومیت / چین اکنون ساخت بزرگ‌ترین سد برق‌آبی جهان را آغاز کرده است؛ این پروژه با قدرت سه‌برابری سد سه‌دره در چین، هم تحسین‌برانگیز و هم بحث‌برانگیز است.
در رودخانه یارلونگ سانگپو در دل کوهستان‌های تبت، یکی از بلندپروازانه‌ترین پروژه‌های مهندسی تاریخ کلید خورده است. چین، کشوری که پیش‌تر با سد سه‌دره جهان را شگفت‌زده کرده بود، حالا گام را فراتر گذاشته و ساخت سدی جدید را آغاز کرده است که از نظر مقیاس و توان تولید، رکوردهای تاریخ را درهم می‌شکند. درحالی‌که پکن این پروژه‌ی جاه‌طلبانه را گامی در مسیر انرژی پاک می‌داند، کشورهای پایین‌دست رود نگران آینده‌ی منابع آبی خود هستند. این پروژه فقط درباره مهندسی نیست؛ درباره قدرت، آب و آینده‌ای است که می‌تواند بیشتر از همیشه بر سر آب نوشته شود.
بازار ![]()
به‌گزارش آی‌اف‌ال‌ساینس، ابرسازه‌ی چینی در پایین‌دست رودخانه‌ی یارلونگ سانگپو، در منطقه خودمختار تبت در دست ساخت است. لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، 19 ژوئیه در مراسمی رسمی آغاز پروژه را در شهر نینگ‌چی که بخشی از سیستم عظیم برق‌آبی از همین منطقه خواهد گذشت، اعلام کرد.
سد جدید با پنج نیروگاه پله‌ای طراحی شده و ظرفیت تولید برق آن به عدد خیره‌کننده‌ی 300 میلیارد کیلووات‌ساعت در سال می‌رسد، یعنی نزدیک به سه برابر توان تولیدی سد سه‌دره در استان هوبئی. سد سه‌دره آن‌قدر آب در خود نگه می‌دارد که گفته می‌شود بر چرخش زمین هم اثر گذاشته است. اما اکنون، پروژه یارلونگ سانگپو قرار است معیارهای تازه‌ای برای مقیاس، قدرت و پیامدهای زیست‌محیطی تعریف کند.
برق تولیدی سد یارلونگ سانگپو فقط در تبت مصرف نمی‌شود، بیشتر آن به مناطق دیگر چین ارسال خواهد شد.
نیروگاه‌های برق‌آبی با تکیه بر نیروی گرانش و جریان آب، توربین‌هایی را به حرکت درمی‌آورند که برق تولید می‌کنند. انرژی تولیدشده در دسته انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک قرار می‌گیرد، زیرا برخلاف سوخت‌های فسیلی، آلودگی مستقیم ایجاد نمی‌کند. البته این «پاکی» همواره موردبحث است، به‌ویژه وقتی صحبت از سدهایی با این عظمت به میان می‌آید.168 میلیارد دلار) سرمایه جذب کرده که به‌مراتب بیشتر از هزینه‌ی ساخت سد سه‌دره است.
اما این پروژه فقط شاهکار مهندسی نیست، پای سیاست و ژئوپولیتیک نیز وسط است. کشورهای پایین‌دست رودخانه، از جمله هند و بنگلادش، درباره‌ی اثرات سد بر جریان رود براهماپوترا نگران‌اند. رود یارلونگ سانگپو پس از خروج از چین، وارد شمال شرق هند و سپس بنگلادش می‌شود و در آن مناطق، براهماپوترا نام می‌گیرد.
پروژه یارلونگ سانگپو برای کشورهایی که بخش زیادی از آب شیرین خود را از این رود می‌گیرند، ممکن است به معنای کاهش جریان آب، بی‌ثباتی اکوسیستم و تهدید مستقیم امنیت آبی باشد. در دنیای امروز، رقابت بر سر آب به دغدغه‌ای جدی بدل شده است. تغییرات اقلیمی باعث خشکسالی‌های گسترده شده و همان‌طور که این روزها در کشور خودمان می‌بینیم، بحران آب دیگر فقط هشدار نیست، بلکه واقعیتی ملموس است.
پژوهشی که در سال 2018 انجام شد، براهماپوترا را به‌عنوان یکی از نقاط بالقوه درگیری بر سر آب شناسایی کرده بود؛ نقطه‌ای دقیقاً در مرز میان هند و چین، جایی که حالا یک ابرپروژه‌ی جاه‌طلبانه، همه‌چیز را در معادله تغییر داده است.