نسیم گیلان - زومیت / به‌نظر می‌رسد که شب‌پره‌های ماده از تخم‌گذاری روی گیاهان کم‌آب خودداری می‌کنند و این تصمیم را بر اساس صداهایی که گیاهان منتشر می‌کنند، می‌گیرند.
روابطی که در دنیای طبیعی وجود دارند، بسیار پیچیده‌اند. بااین‌حال، دانشمندان با بررسی دقیق‌تر تعامل میان شب‌پره‌ها و گیاهان نشان داده‌اند که حیوانات می‌توانند به صداهایی که توسط گیاهان تولید می‌شوند واکنش نشان دهند. به گفته‌ی این تیم تحقیقاتی، این نخستین‌بار است که چنین نوعی از تعامل به‌طور مستند ثبت شده و ممکن است حتی بر رفتار پروانه‌ها نیز تأثیر بگذارد.
بازار ![]()
به گزارش آی‌اف‌ال ساینس، استاد یوسی یوول از مدرسه‌ی جانورشناسی دانشگاه تل‌آویو و نویسنده‌ی مطالعه، در بیانیه‌ای گفت: «پس از آنکه در مطالعه‌ای قبلی ثابت کردیم که گیاهان صدا تولید می‌کنند، این فرضیه را مطرح کردیم که حیواناتی که قادر به شنیدن این صداهای فرکانس بالا هستند، ممکن است به آن‌ها واکنش نشان دهند و براساس آن تصمیم‌گیری کنند.»
یوول افزود: «ما به‌طور خاص می‌دانیم که حشرات زیادی که تعاملات متنوعی با دنیای گیاهان دارند قادرند صداهای گیاهان را درک کنند. ما می‌خواستیم بررسی کنیم که آیا این حشرات واقعاً این صداها را تشخیص می‌دهند و به آن‌ها واکنش نشان می‌دهند یا خیر.»
تیم تحقیقاتی برای بررسی توانایی حشرات به تشخیص و واکنش به صدای گیاهان، مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را طراحی و اجرا کرد که در آن‌ها، پروانه‌های ماده‌ی نوعی کرم برگ‌خوار پنبه‌ی مصری (Spodoptera littoralis) در حال تصمیم‌گیری برای محل تخم‌گذاری بودند؛ تصمیمی که مهم‌ترین انتخاب در زندگی یک پروانه‌ی ماده به شمار می‌رود.
پروفسور لیلاخ حدانی از مدرسه‌ی علوم گیاهی و امنیت غذایی در دانشکده‌ی علوم زیستی جورج اس. وایز، گفت: «ما تصمیم گرفتیم روی شب‌پره‌های ماده تمرکز کنیم، زیرا آن‌ها معمولاً تخم‌های خود را روی گیاهان می‌گذارند تا لاروها پس از خارج‌شدن از تخم، بتوانند از همان گیاه تغذیه کنند. ما فرض کردیم که این پروانه‌های ماده به دنبال مکانی بهینه برای تخم‌گذاری هستند، یعنی گیاهی سالم که بتواند به‌خوبی لاروها را تغذیه کند.»
هر آزمایش دست‌کم 9 بار تکرار شد و در هر نوبت از گروهی جدید از شب‌پره‌ها استفاده شد.
محققان در ابتدا، دو جعبه در اختیار شب‌پره‌ها قرار دادند: یکی از جعبه‌ها شامل پخش صدای ضبط‌شده‌ی یک گیاه گوجه‌فرنگی خشک‌شده بود، در حالی که جعبه‌ی دیگر هیچ صدایی پخش نمی‌کرد.
در این آزمایش، پروانه‌ها جعبه‌ای را انتخاب کردند که صدا از آن پخش می‌شد، نه جعبه‌ی ساکت. در یک آزمایش کنترل که در آن پروانه‌ها قادر به شنیدن صدای هیچ‌یک از جعبه‌ها نبودند، آن‌ها هر دو جعبه را به‌طور برابر انتخاب کردند که نشان می‌دهد تصمیم‌گیری آن‌ها براساس شنوایی بوده است.
محققان در آزمایش دوم، به پروانه‌ها دو گیاه گوجه‌فرنگی سالم نشان داده شد، با این تفاوت که در کنار یکی از گیاهان، بلندگویی قرار داشت که صدای ضبط‌شده‌ی گیاه کم‌آب را پخش می‌کرد، در حالی که گیاه دیگر در سکوت قرار داشت. در این مرحله، بیشتر پروانه‌ها گیاه ساکت را برای تخم‌گذاری انتخاب کردند، زیرا صدایی دال بر تنش یا آسیب از آن شنیده نمی‌شد.
در سومین و آخرین آزمایش، از دو جعبه متفاوت استفاده شد. یکی از جعبه‌ها خالی بود و جعبه‌ی دیگر حاوی تعدادی شب‌پره‌ی نر بود. شب‌پره‌های نر نیز می‌توانند صداهای فراصوتی تولید کنند که از نظر فرکانس، مشابه صداهای گیاه گوجه‌فرنگی هستند. در این آزمایش، پروانه‌های ماده تخم‌های خود را به‌طور مساوی در هر دو جعبه قرار دادند.براساس نتایج به‌دست‌آمده، نویسندگان مقاله نتیجه‌گیری کردند که شب‌پره‌های ماده تصمیم‌گیری برای محل تخم‌گذاری را بر اساس صداهای کلیک‌مانند فراصوتی انجام می‌دهند که گیاهان در شرایط کم‌آبی تولید می‌کنند. این صداها خارج از محدوده‌ی شنوایی انسان هستند، اما توسط شب‌پره‌ها قابل‌درک‌‌اند.
محققان اظهار داشتند: «در مطالعه‌ی جدید، نخستین شواهد از تعامل صوتی میان یک گیاه و یک حشره را آشکار کردیم. بااین‌حال، ما اطمینان داریم که این تنها آغاز راه است. تعاملات صوتی میان گیاهان و جانوران بی‌تردید اشکال متنوع‌تری دارد و نقش‌های گسترده‌تری ایفا می‌کند. این حوزه، میدانی پهناور و ناشناخته و جهانی کامل در انتظار کشف‌شدن است.»
مطالعه به‌صورت پیش‌انتشار داوری‌شده در ژورنال ای‌لایف منتشر شده است.