نسیم گیلان - انتخاب / سی‌ان‌ان نوشت: به نظر می‌رسد ایران در حال افزایش تلاش‌های خود برای بازسازی برنامه موشک‌های بالستیکش است، با وجود آن‌که ماه گذشته تحریم‌های سازمان ملل متحد که فروش سلاح و فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک به این کشور را ممنوع می‌کند دوباره برقرار شد.
در ادامه این مطلب آمده: منابع اطلاعاتی اروپایی می‌گویند چندین محموله از سدیم پرکلرات، که ماده‌ی اصلی در تولید سوخت جامد مورد استفاده در موشک‌های متعارف میان‌برد ایران است، از چین به بندرعباس منتقل شده‌اند؛ از زمانی که سازوکار موسوم به «بازگشت خودکار تحریم‌ها» (snapback) در پایان ماه سپتامبر فعال شد.
این منابع می‌گویند محموله‌هایی که از 29 سپتامبر شروع به ورود کرده‌اند، شامل دو هزار تُن سدیم پرکلرات است که ایران پس از جنگ 12روزه‌اش با اسرائیل در ماه ژوئن از تأمین‌کنندگان چینی خریداری کرده است. باور بر این است که این خریدها بخشی از تلاشی جدی برای بازسازی ذخایر موشکی کاهش‌یافته جمهوری اسلامی است. چندین کشتی باری و شرکت چینی درگیر در این انتقال‌ها تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار دارند.
این محموله‌ها پس از آن انجام شده‌اند که تحریم‌های سازمان ملل، که بیش از یک دهه پیش وضع شده بود، از طریق سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها احیا شد بندی از توافق هسته‌ای 2015 موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که در صورت نقض تعهدات از سوی ایران، امکان بازگرداندن تحریم‌ها را فراهم می‌کرد.
بازار ![]()
بر اساس تحریم‌هایی که ماه گذشته دوباره علیه تهران اعمال شدند، ایران اجازه ندارد هیچ فعالیتی در ارتباط با موشک‌های بالستیکی که قادر به حمل سلاح هسته‌ای باشند انجام دهد. همچنین کشورهای عضو سازمان ملل موظف‌اند از ارائه هرگونه مواد یا تجهیزاتی به ایران که بتواند به توسعه سامانه‌های پرتاب سلاح هسته‌ای در این کشور کمک کند از جمله موشک‌های بالستیک جلوگیری کنند.
کشورها همچنین باید از ارائه هرگونه کمک به ایران در ساخت تسلیحات خودداری کنند. چین، همراه با روسیه، با بازاعمال تحریم‌ها مخالفت کرد و گفت این اقدام، تلاش‌ها برای «حل‌وفصل دیپلماتیک مسئله هسته‌ای ایران» را تضعیف می‌کند.
در حالی که ماده‌ی منتقل‌شده سدیم پرکلرات به‌طور مشخص در اسناد سازمان ملل درباره مواد ممنوعه برای صادرات به ایران ذکر نشده است، این ماده پیش‌ماده‌ی مستقیم آمونیوم پرکلرات محسوب می‌شود، که یک اکسیدکننده‌ی فهرست‌شده و ممنوعه در تولید موشک‌های بالستیک است. با این حال کارشناسان می‌گویند این خلأ در صراحت تحریم‌ها ممکن است به چین امکان دهد استدلال کند که نقض هیچ ممنوعیت سازمان مللی نکرده است.
شبکه CNN مسیر چندین کشتی باری را که از سوی منابع اطلاعاتی به‌عنوان بخشی از انتقال‌های اخیر سدیم پرکلرات از بنادر چین به ایران شناسایی شده‌اند، از طریق داده‌های رهگیری کشتی‌ها و شبکه‌های اجتماعی خدمه‌ی آن‌ها دنبال کرده است. به گفته منابع، بسیاری از این کشتی‌ها از پایان ماه آوریل تاکنون چندین بار میان چین و ایران در رفت‌وآمد بوده‌اند و خدمه‌ی آن‌ها به نظر می‌رسد برای شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران کار می‌کنند. پست‌های منظم آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی نیز ردپایی از توقف‌هایشان در مسیر چین تا ایران بر جای گذاشته است.
در میان آن‌ها، کشتی MV Basht قرار دارد که از پیش تحت تحریم ایالات متحده بوده است و در 15 سپتامبر از بندر ژوهای (Zhuhai) در چین حرکت کرده، در 29 سپتامبر به بندرعباس رسیده و سپس به چین بازگشته است.
کشتی Barzin نیز مسیر مشابهی را پیموده است: از بندر Gaolan در 2 اکتبر حرکت کرده، در 16 اکتبر به بندرعباس رسیده و سپس در 21 اکتبر به چین بازگشته است.
کشتی Elyana در 18 سپتامبر از بندر Changjiangkou در چین حرکت کرده و در 12 اکتبر وارد بندرعباس شده است. در نهایت، کشتی MV Artavand از بندر Liuheng حرکت کرده و در همان 12 اکتبر به بندرعباس رسیده، در حالی‌که بنا بر اطلاعات اطلاعاتی غربی، سامانه رهگیری AIS خود را خاموش کرده تا مسیر حرکتش را عمداً پنهان کند.
هنوز مشخص نیست که آیا دولت چین از این انتقال‌ها آگاه بوده یا خیر. در پاسخ به پرسش CNN درباره این معاملات، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت که هرچند او «از جزئیات خاص این موضوع اطلاع ندارد»، اما چین «همواره کنترل صادرات اقلام دوکاربردی را مطابق با تعهدات بین‌المللی و قوانین و مقررات داخلی خود اجرا کرده است.»
او افزود: «می‌خواهیم تأکید کنیم که چین متعهد به حل مسالمت‌آمیز مسئله هسته‌ای ایران از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک است و با تحریم‌ها و فشارها مخالف است.» سخنگو همچنین بازگشت تحریم‌ها تحت سازوکار بازگشت خودکار را «غیراصولی» و «عقب‌گردی جدی» در تلاش‌ها برای «حل مسئله هسته‌ای ایران» توصیف کرد.
پیش‌تر نیز گزارش‌هایی از چنین محموله‌هایی منتشر شده بود، اما افزایش آن پس از جنگ 12روزه زمانی که ارتش اسرائیل دست‌کم یک‌سوم از پرتابگرهای زمین‌به‌زمین حامل موشک‌های بالستیک میان‌برد ایران را هدف قرار داد نشان می‌دهد جمهوری اسلامی با اشتیاق بیشتری در پی مسلح‌سازی دوباره خود است.
جفری لوییس، مدیر پروژه منع اشاعه شرق آسیا در «مؤسسه مطالعات بین‌المللی میدلبری»، به CNN گفت: «ایران اکنون به مقدار بسیار بیشتری سدیم پرکلرات نیاز دارد تا موشک‌هایی را که در جنگ مصرف کرده جایگزین کند و تولید خود را افزایش دهد. انتظار دارم شاهد ارسال محموله‌های بزرگ‌تری به ایران باشیم، همان‌طور که انتظار دارم اسرائیل و ایالات متحده نیز برای جایگزینی موشک‌های رهگیر و مهمات مصرف‌شده در جنگ، به سرعت اقدام کنند.»
او افزود: «بهترین توصیف برای وضعیت کنونی، یک وقفه موقت در درگیری‌ها است، زیرا هر دو طرف در پی بازتسلیح خود هستند.»
لوییس ادامه داد: «دو هزار تُن سدیم پرکلرات تنها برای حدود 500 موشک کافی است. این مقدار زیاد است، اما ایران پیش از جنگ قصد داشت ماهانه حدود 200 موشک تولید کند و حالا باید همه موشک‌هایی را که اسرائیل نابود کرده یا در جنگ استفاده شده‌اند، جایگزین کند.