نسیم گیلان - زومیت / جسمی شبه‌دنباله‌دار به‌نام کایرون درحال تشکیل حلقه‌های جدیدی است که می‌توانند درک ما را از نحوه‌ی عملکرد این ساختارهای پیچیده افزایش دهند.
برای نخستین‌بار، اخترشناسان در حال مشاهده‌ی شکل‌گیری مجموعه‌ای از حلقه‌های سیاره‌ای به‌صورت زنده هستند. این حلقه‌ها در کمال شگفتی، سیارک یا جسمی شبه‌دنباله‌دار به نام کایرون را احاطه کرده‌اند که بین مدارهای زحل و اورانوس، به‌دور خورشید می‌چرخد. هر دفعه که به کایرون نگاه می‌کنیم، حلقه‌هایش کمی متفاوت به نظر می‌رسند.
بازار ![]()
کایرون اولین جسم کوچکی نیست که توانسته‌ایم در اطرافش حلقه ببینیم. سیارک چاریکلو و سیاره‌های کوتوله هاومئا و کواور در کمربند کویپر نیز دارای سامانه‌های حلقه‌ای کوچک هستند. تمام این حلقه‌ها از طریق روشی به نام اختفای ستارهای شناسایی شدند. در این شیوه، اخترشناسان منتظر می‌مانند تا جسم مورد نظر از مقابل ستارهای دوردست بگذرد و سپس نقشه‌ای از نحوه‌ی مسدودشدن نور ستاره توسط مواد در حال گردش در اطراف آن جسم ترسیم می‌کنند.
برونو سیکاردی، پژوهشگر از رصدخانه پاریس در فرانسه به نیوساینتیست می‌گوید: «تنها حدود 20 جسم هستند که از طریق اختفای ستارهای مشاهده شده‌اند؛ درنتیجه دیدن چهار مورد از آن‌ها با حلقه‌ها، آماری بالا به شمار می‌رود. صدها یا هزاران جرم دیگر آن بیرون وجود دارند؛ پس باید صدها سامانه حلقه‌ای وجود داشته باشد.» او انتظار دارد در سال‌های آینده تعداد بیشتری از این حلقه‌ها کشف شوند.
سیکاردی و همکارانش یک اختفای ستارهای را که در سال 2023 رخ داده بود، بررسی کردند تا ساختار حلقه‌های اطراف کایرون را دقیق‌تر مشخص کنند. در حالی که مشاهدات پیشین وجود سه حلقه را محتمل می‌دانست، بررسی جدید نشان داد یک دیسک اضافی از مواد حلقه‌ها را احاطه کرده و فاصله بیشتری از سطح کایرون گرفته است. همچنین حلقه‌ای دیگر که بسیار دورتر است و قبلاً هرگز دیده نشده بود، کشف شد.
سیکاردی می‌گوید: «طبیعت در حال نشان‌دادن یک حلقه در مرحله‌ی شکل‌گیری است که خوش‌شانسی بزرگی برایمان محسوب می‌شود؛ زیرا وقتی به حلقه‌های زحل، اورانوس یا حتی چاریکلو نگاه می‌کنیم، آن‌ها اساساً همیشه یکسان باقی می‌مانند.»
روش‌های مختلفی برای شکل‌گیری حلقه‌ها وجود دارد؛ اما مشاهده‌ی روند شکل‌گیری آن‌ها می‌تواند به ما کمک کند تا درک عمیق‌تری از حلقه‌ها پیدا کنیم. کریستیان پریرا، یکی از اعضای تیم مطالعه از رصدخانه ملی برزیل می‌گوید: «[این مشاهدات] می‌تواند شرایط خاصی را که امکان شکل‌گیری، پایداری یا از بین‌رفتن حلقه‌ها را فراهم می‌کند، روشن کند و درنهایت توضیح دهد که چرا چنین سامانه‌هایی تنها در نواحی سرد و یخ‌زده‌ی منظومه‌ی شمسی یافت می‌شوند.»