نسیم گیلان

آخرين مطالب

معادل سازی کلمه تیک! فرهنگي

معادل سازی کلمه تیک!
  بزرگنمايي:

نسیم گیلان - ایسنا / سیدعباس امام، معادل‌سازی‌ها و واژه‌ها را نوعی قرارداد می‌خواند و می‌گوید: بیش از 60 سال است که «تیک» در زبان فارسی جا افتاده است، همانطور که گفته شد زمانی که کلمه‌ای جا بیفتد، معادل‌سازی برای آن سخت می‌شود. 
فرهنگستان زبان و ادب فارسی (در سه دوره نسبتاً مجزا در طول فعالیت‌های آن) هزاران نوواژه فارسی در برابر واژه‌ها و اصطلاحات غیرفارسی ساخته و به گنجینه زبان فارسی اضافه کرده و به نوعی باعث غنا و توانمندسازی آن شده‌ است. از سوی دیگر به علل گوناگون و از جمله نو بودن واژه‌های پیشنهادی و ناآشنایی کاربران فارسی زبان با برخی از آن نوواژه‌ها، هم عوام و گاه خواص، در مخالفت با این سیاست واژه‌گزینی فرهنگستان، لطیفه‌هایی ساخته‌اند.
گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل واژه «تیک»(tick) به معنای «تایید مطلب» را «هفتک» انتخاب کرده است.
نسرین پرویزی، معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این باره گفته است: واژه «تیک» که علامتی پرکاربرد در زبان فارسی است، در گروه‌های واژه‌گزینی فرهنگستان بررسی و معادل «هفتک» برای آن انتخاب شد. شباهت ظاهری علامت «تیک» به «عدد هفت» در زبان فارسی، ملاک این معادل گزینی بوده است.
همانطور که اشاره شد واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی معمولا با برخوردی طنزآمیز و شوخی و استهزاء همراه می‌شوند و «هفتک» هم مستثنی نبوده است. 
حال عباس امام، پژوهشگر، مترجم و استاد دانشگاه چمران در ‌پی این موضوع در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به یادداشت خود با عنوان ««کِشْ‌لُقمه» کجاش اشکال داره!؟» در سخنانی گفت: واژه‌گزینی در فرهنگستان زبان در دوره‌های مختلف، روال خاص خود را داشته و دارد؛ زبان‌شناسان و ادبا برای کلمات و اصطاحات معادل‌یابی می‌کنند اما واژه‌هایی که از زبان‌های دیگر وارد زبان فارسی می‌شود، به‌قدری گسترده است که معادل‌سازی برای همه آن‌ها امکان‌پذیر نیست.
او با تأکید بر قراردادی بودن معادل‌سازی‌ها برای لغت و اصلاحاتی که از زبان‌های دیگر وارد زبان می‌شوند و حتی واژه‌ها در زبان گفت: به دلیل قراردادی بودن واژه‌ها در زبان‌ها، اگر برای معادل‌سازی واژه‌ای دیر اقدام شود و واژه دیگری در جامعه زبانی جا بیفتد، جا افتادن واژه جدید سخت می‌شود. به‌طور مثال حدود 30 سال پیش کسی حاضر نبود، به جای «سوبسید» بگوید «یارانه»؛ زیرا «سوبسید» جا افتاده بود و کسی با «یارانه» آشنایی نداشت و نمی‌دانستند چیست اما بعدها این موضوع پدیده عمومی در سطح کشور شد، همه طبقات اجتماع هر روز با آن سروکار پیدا کردند و این واژه جا افتاد.
امام خاطرنشان کرد: تا زمانی که موضوعی، عمومی نشود یا فرهنگستان برای معادل‌سازی سرعت عمل به خرج ندهد، این موضوع سخت می‌شود. اگر پنجاه سال پیش به جای پیتزا می‌گفتند «کش لقمه» چه‌بسا امروزه همه ما به‌راحتی می‌گفتیم «کش‌لقمه». واژه‌ها، ارزش ذاتی ندارند و همانطور که گفته شد قراردادی هستند، اگر در معادل‌سازی سرعت عمل و سلیقه به کار رود، مردم استفاده می‌کنند. البته برخی از کلمات و اصطلاحات تخصصی‌تر بوده و برای مردم نیست و دردسرهایش کمتر است.
این پژوهشگر درباره اینکه فرهنگستان از موج واژه‌هایی که وارد زبان فارسی می‌شود، جا می‌ماند، توضیح داد: فرهنگستان دیر می‌جنبد و از طرف دیگر اقیانوسی از واژه‌ها از رشته‌های و شاخه‌های مختلف علمی به زبان کوچکی مانند زبان فارسی می‌ریزد و مرتب هم واژه‌های جدید ساخته می‌شود و کشور ایران نمی‌تواند برای همه معادل‌سازی کند و بنابراین ساخت معادل طول می‌کشد و چون زمان زیادی می‌برد تا فرهنگستان برای آن‌ها معادل‌سازی کند ، طبیعی است که جا بماند و واژه‌ها به همین ترتیب استفاده و بعدها مشکل‌ساز می‌شود.
او یادآور شد: بسیاری از معادل‌هایی که در فرهگستان ساخته شده‌اند، امروزه به کار می‌روند، مثلا به راحتی می‌گوییم «دادگستری» اما زمانی که این واژه ساخته شد بسیاری می‌گفتند «عدلیه» وجود دارد و چه نیازی به واژه جدید است. یا «دادگاه که قبلا می‌گفتند «محکمه»، یا می‌گفتند «بلدیه» جا افتاده چرا بگوییم «شهرداری».
این پژوهشگر درباره واکنش‌هایی که درباره توضیح واژه «هفتک» در فضای مجازی مطرح می‌شود، گفت: «تیک» بیش از 60 سال است که در زبان فارسی جا افتاده است، همانطور که گفته شد زمانی که کلمه‌ای جا بیفتد، معادل‌سازی برای آن سخت می‌شود. هشتاد سال پیش به جای «زیست‌شناسی» می‌گفتند «علم‌الحیات» اما امروزه همه می‌گویند «زیست‌شناسی»، زیرا در مدرسه و کتاب‌های درسی و مجله‌ها از این واژه استفاده می‌شود. جا افتادن واژه‌ها به سازوکارهای تبلیغ واژه‌ها نیز بستگی دارد. البته گاه ملت جوک می‌سازند و این جوک‌ها در میان مردم جا می‌افتد. فرهنگستان هیچ‌گاه نگفته «کش‌لقمه» بلکه جوک بوده یا فرهنگستان معادلی برای «کروات» نساخته است اما برخی طنز ساخته از «دارزآویز زینتی» استفاده کرده‌اند.
او با اشاره به جا افتادن واژه‌هایی چون «پیامک» به دلیل عمومی و پرکاربرد بودن و استفاده زیاد از آن توسط مردم، گفت: در برابر کلمات تخصصی‌تر مانند «تیک‌» مقداری مقاومت زیاد می‌شود که چیز عجیبی نیست، از طرف دیگر با توجه به قراردادی بودن واژه‌ها، «هفتک» جای «تیک» چیز عجیبی نیست. همه کلماتی که در زبان مادری مردم است، شسته و رفته نیست. برساخته‌هایی چون «هفتک» در زبان عامیانه خود هم داریم مثلا «سگک» داریم یا «خشتک شلوار»، این کلمات جا افتاده‌اند و استفاده می‌شوند. 
عباس امام در پایان گفت: به دلیل گستردگی واژه‌هایی که وارد زبان فارسی می‌شود، فشار زیادی به زبان وجود دارد و هر ساله نیز هزاران لغت ساخته می‌شود و از طرف دیگر نیروی فرهنگستان کم بوده و سخت‌گیری بیشتری دارند به همین دلیل، فرهنگستان از معادل‌سازی بسیاری از واژه‌ها جا می‌ماند.

لینک کوتاه:
https://www.nasimegilan.ir/Fa/News/797955/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

پیام تسلیت رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران در پی درگذشت پدر شهیدان والامقام «بیدمال»

آیین معارفه مسئول حوزه نماینده ولی فقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران استان کرمانشاه برگزار شد

نشست مدیرکل بنیاد مازندران با اعضای کارگروه اشتغال، مسکن ایثارگران و گلزارها

مشکلات ایثارگران در دستگاه‌های اجرایی بررسی می‌شود

پیش‌بینی یخبندان در ارتفاعات و دامنه‌های گیلان

بیش از 2 میلیون وعده غذا میان زائران اربعین حسینی در عراق توزیع شد

هوش مصنوعی کنترل میکروسکوپ‌ها را به‌عهده می‌گیرد

توهم جالب نوری

گیلان یکی از نقاط مستعد برای بهره‌ برداری از انرژی خورشیدی است

برگزاری جلسه فوق‌العاده شورا به منظور بررسی حادثه خیابان گسار رشت

مهمان‌نوازی گیلان از پرندگان مهاجر در زیستگاه‌های سه‌گانه

برگزاری جلسه فوق‌العاده شورا به منظور بررسی حادثه تلخ خیابان گلسار رشت

اجرای طرح «جهش تولید» در 420 هزار هکتار از دیم‌زارهای لرستان

خواندن شعری زیبا که تشبیه در آن بکار رفته است

معرفی مجموعه کتاب جذاب به نام سرداران ایران زمین

مرد معلولی که یک پهپاد مجازی را تنها با افکارش به پرواز درآورد

شاهکار تلسکوپ هابل را ببینید

برگزاری مسابقات شطرنج صنعت بیمه به میزبانی بیمه دی

برگزاری دوره آموزشی استعلام و صدور بیمه نامه‌های درمان تکمیلی

کرامات و برکات شهیدان برای مردم بازگو شود

جدید‌ترین اظهارات استاندار کرمان در مورد تاسیس منطقه ویژه اقتصادی جازموریان

نبود متخصص بیهوشی؛ مهمترین معضل تنها بیمارستان گیلان‌غرب

«شایعات» در رشت به روی صحنه می رود

مادر شهید «گیل چالانی» در گیلان آسمانی شد

غزلی زیبا از غنی کشمیری

شاعرانه/ نمی‌شه غصّه ما رو یه لحظه تنها بذاره

راه‌اندازی استخرهای بدون کلر که از فناوری نانوحباب بهره‌مند هستند

برای اولین بار در تاریخ؛ صدا و تصویر لحظه برخورد شهاب‌سنگ به زمین ضبط شد

ابررایانه جدید بریتانیا، آمریکا و چین را به چالش می‌کشد

پدر شهیدان والامقام «عبدالکریم و مرضیه بیدمال» آسمانی شد

بازدید رئیس کل دادگستری استان گیلان از دادگستری شهرستان لنگرود

اعتبار تکمیل موزه دفاع مقدس گیلان‌غرب تأمین می‌شود

58 کارگاه فرشبافی گیلان منتظر مهر بانک‌ها هستند

صدور پروانه فعالیت برای 165 واحد تولیدی گیلان؛ سوخت صنایع تامین می‌شود

فیلم مستند «سنگر هفت تپه» روایت‌گر روزهایی است که کارگران برای نجات هفت‌تپه تلاش کردند

قهرمانى تیم فوتسال سازمان حمل و نقل بار و مسافر شهردارى رشت در رقابت های فوتسال سازمانهاى حمل و نقل بارو مسافر شهرى کشور

برگزاری مراسم سالگرد شهادت پاسدار «محمد اسماعیل زورمند» در رشت

جاده گیلان‌غرب_سومار، یک پروژه بسیار مهم زیارتی، تجاری و توسعه‌ای است/ تأکید بر تسریع در اجرای پروژه

چه کسی نقش تو را خواهد شست؟

صحبت های دلنشین دکتر قمشه ای

جایی که احترام نداری پاشو!

دانشمندان برای حل مشکل زباله‌های فضایی دست به دامن سازمان ملل شدند

راز جوانی دوباره یک ستاره فاش شد

پیام تسلیت رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران در پی درگذشت مادر گرامی معاون توسعه مدیریت و منابع

صید 1000 تن ماهی استخوانی در گیلان

پنج سد لاستیکی جدید در گیلان احداث می‌شود

تلاش برای ایجاد کارخانه کشتی سازی در گیلان/توسعه بنادر گیلان جزء برنامه های راهبردی

دیوان محاسبات به دنبال کمک به دستگاه ‌ها برای خدمت به مردم است

سارق طلا و جواهرات در رشت دستگیر شد

مرکز مستند سوره، حلقه وصل کارگران هفت تپه، اهالی رسانه، نمایندگان مجلس و عدالتخواهان شد