نسیم گیلان - تعادل /صدور دور جدید سهمیههای وارداتی نفت خام توسط پکن، بار دیگر موتور خرید نفت ایران از سوی پالایشگاههای مستقل چین را روشن کرده است.
صدور دور جدید سهمیههای وارداتی نفت خام توسط پکن، بار دیگر موتور خرید نفت ایران از سوی پالایشگاههای مستقل چین را روشن کرده است. خبری که نه تنها در رسانههای انرژی، بلکه در بازارهای جهانی نیز بازتاب گستردهای داشته؛ زیرا در سالی که تردیدها درباره سرعت رشد اقتصادی چین افزایش یافته، نشانههای تازهای دیده میشود که واردات نفت بهویژه نفت دارای تخفیف دوباره در مسیر صعود قرار گرفته است.
پکن در اواخر ماه گذشته، دور تازهای از سهمیههای واردات نفت خام را صادر کرد؛ سهمیههایی که بیش از هر گروه دیگری، برای پالایشگاههای مستقل چین معروف به تیپاتها اهمیت حیاتی دارد. تیپاتها که عمدتاً در استان شاندونگ مستقر هستند، برای ادامه فعالیت خود وابسته به تخصیص سهمیههاییاند که به آنها امکان میدهد نفت خام وارداتی خریداری کنند. به گزارش منابع آگاه، چندین پالایشگاه طی هفته گذشته شروع به دریافت نفت از مخازن ضمانتی و ذخیرهای در بنادر کردند. نکته قابلتوجه این است که بخش قابلتوجهی از این نفت، پیش از صدور سهمیههای جدید خریداری شده و تنها منتظر مجوز ورود به چرخه پالایش بوده است.
پالایشگاههای مستقل چین از دیرباز مشتریان ثابت نفت ایران و روسیه بودهاند. علت این وابستگی را در سه عامل اصلی میتوان خلاصه کرد: در هفته جاری، نفت سبک ایران با تخفیف 8 تا 9 دلاری نسبت به برنت ICE معامله شده است؛ تخفیفی تقریباً دو برابر تخفیف ماه اوت. این اختلاف قیمت، برای پالایشگاههایی که با حاشیه سود کم فعالیت میکنند، یک مزیت حیاتی و وسوسهبرانگیز است. ایران معمولاً شرایط حملونقل و پرداختی انعطافپذیری ارایه میدهد.
برای تیپاتها که همیشه زیر سایه محدودیتهای مالی و مقرراتی قرار دارند، این انعطاف یک امتیاز بزرگ است. با وجود تحریمها، ایران موفق شده شبکهای از حملونقل و ذخیرهسازی ایجاد کند که بهطور مداوم نفت خود را به چین میرساند؛ بهویژه از طریق ابرنفتکشهایی که در سواحل چین پهلو گرفته و محمولههای خود را در بنادر مختلف تخلیه میکنند. گزارش بلومبرگ نشان میدهد بخش عمده نفتی که تیپاتها طی هفته جاری دریافت کردهاند، از مخازن ضمانتی در بنادر چین بوده است. این مخازن معمولاً برای نفتهایی استفاده میشوند که بهدلایل حقوقی، گمرکی یا تحریمها امکان ورود مستقیم به چرخه مصرف ندارند.
بازار ![]()
در واقع، این مخازن حکم ایستگاههای انتظار را دارند؛ جایی که نفت خریداریشده منتظر آزادسازی سهمیهها میماند. با صدور سهمیههای جدید، مسیر این نفتها باز شده و بلافاصله وارد چرخه مصرف شدهاند. دو ابرنفتکش حامل نفت ایران نیز که هفتهها در سواحل چین مستقر بودند، در هفته اخیر موفق شدند محمولههای خود را تخلیه کنند؛ نشانهای دیگر از باز شدن گره سهمیهها. گرچه سهمیهها آزاد شده، اما تحلیلگران معتقدند تقاضای کلی تیپاتها تا پایان سال همچنان پایین میماند. علت این موضوع ترکیبی از عوامل اقتصادی و ساختاری است: افزایش قیمت جهانی نفت، مالیاتهای سنگین داخلی، و رقابت شدید موجب شده حاشیه سود فقط کمی بالاتر از نقطه سربهسر باشد. پکن در سال جاری مالیات بر مواد اولیه جایگزین، از جمله نفت کوره، را افزایش داد.
این شرایط موجب شد تیپاتها سهمیههای واردات نفت خام خود را زودتر از سالهای گذشته مصرف کنند. از سال 2024، سهمیههای سالانه زودتر و یکجا به پالایشگاهها داده شد. گرچه هدف پکن، تسهیل برنامهریزی تولید بود، اما در عمل باعث شد برخی پالایشگاهها خیلی زودتر از پایان سال با کمبود بودجه مواجه شوند. طبق تحلیل کارشناسان، سهمیه اخیر شامل تخصیص به حدود 20 پالایشگاه مستقل بوده است.
حجم این سهمیهها بین 7 تا 8 میلیون تن برآورد میشود حجمی قابلتوجه که میتواند بازار نفت سبک را در منطقه تکان دهد. پکن بار دیگر به نقش پالایشگاههای مستقل در امنیت انرژی خود بها میدهد. گرچه دولت چین گاهوبیگاه برای کنترل آلودگی، مدیریت ظرفیت مازاد یا تنظیم بازار، بر تیپاتها فشار میآورد، اما در نهایت میداند که این گروه نقش حیاتی در خلق انعطافپذیری واردات نفتی چین دارند. شبکه حملونقل ایران بهویژه در مسیر خلیج فارس-چین فعالتر شده است و تخلیه دو ابرنفتکش اخیر به معنای افزایش تحرک این شبکه است.
اگرچه اقتصاد چین رشد کندی را تجربه میکند، اما باز شدن مسیر واردات، سیگنال مثبتی برای بازار جهانی نفت، مخصوصاً بخش نفتهای دارای تخفیف محسوب میشود. بازار نفت بار دیگر شاهد آن است که چگونه یک تصمیم اداری-صدور سهمیههای وارداتی-میتواند ساختار تجارت را جابهجا کند. پالایشگاههای مستقل چین که ماهها با محدودیتهای شدید دستوپنجه نرم کردند، حالا با دریافت سهمیههای جدید، بار دیگر به صف خریداران نفت ایران بازگشتهاند. تخلیه ابرنفتکشها، فعال شدن مخازن ضمانتی و افزایش تخفیفهای نفت ایران همگی نشان میدهد نفت ایران همچنان یکی از جذابترین گزینهها برای پالایشگاههای مستقل چین است؛ بهویژه در دورههایی که این پالایشگاهها برای زنده ماندن اقتصادی باید بهدنبال ارزانترین و قابلاعتمادترین منابع باشند. سهمیههای تازه، دریچهای دوباره به سوی نفت ایران گشود و چین را دوباره به بازار نفت خاورمیانه نزدیکتر کرد.