نسیم گیلان - ایسنا /رفع فیلترینگ پلتفرم‌های مورد نیاز کاربران از جمله وعده‌های دولت چهاردهم است که پس از انجام قدم اول آن اکنون در مرحله‌ای قرار دارد که به گفته مسئولان موانع مختصری در این مسیر وجود دارد و دولت به‌دنبال آن است که فرمولی پیدا کند تا این مسئله را بدون ایجاد اختلاف، شکاف و دوقطبی‌سازی در جامعه حل‌وفصل کند و تصمیم گرفته شده پایدار باشد.
سال 1372 اینترنت عمومی وارد ایران شد؛ سرویسی که در ابتدا برای افراد دانشگاهی مورد استفاده بود و خدمات اتصال مجازی در اختیار همه اقشار جامعه قرار نمی‌گرفت.
با وجود فواید بسیار اینترنت، گسترش این فناوری زمینه‌ای را به وجود آورد که طیف وسیعی از اطلاعات بدون هیچگونه محدودیتی و فراتر از مرزهای جغرافیایی در سراسر جهان منتشر و به نحو چشمگیری به یک رسانه ارتباطی و اطلاعاتی تبدیل شود.
بنابراین از زمان ورود اینترنت به کشور ضرورت وجود فیلترینگ ساماندهی شده و قانون‌مند احساس می‌شد چراکه این اعتقاد وجود داشت دسترسی کنترل نشده نقطه شروع آسیب‌ها و آفت‌هایی است که کودکان، نوجوانان و جوانان را بیش از دیگران تهدید می‌کند. در پی تداوم این روند سکوها و پلتفرم‌های متعددی با دلایل گوناگون طی سال‌های گذشته فیلتر شدند و به موازات این اقدام کاربران علی رغم نارضایتی از شرایط رخ داده برای استفاده از همان سکوهای فیلترشده از ابزاری به نام فیلترشکن با وجود آسیب‌های آن استفاده کردند. آسیبی که طی سال‌های گذشته همزمان با محدودیت در دسترسی به سکوها و پلتفرم‌های پرطرفدار در کشور مشاهده می‌شود.
بازار ![]()
بررسی‌ها نشان می‌دهد اگرچه برخی از فیلترشکن‌ها کاربرد امنیتی دارد و با تغییر آی پی می‌توان جلوی هک شدن را گرفت اما بعضی از نرم افزارهایی که در قالب فیلترشکن عرضه می‌شوند بدافزارهایی هستند که توسط مجرمان سایبری و جهت سوءاستفاده از کاربران ارائه شده‌اند.
به گفته مسئولان اگر جنگ 12 روزه رخ نمی‌داد شرایط برای رفع فیلتر سایر سکوها فراهم بود.
در پی هشدار کارشناسان و مسئولان استفاده از وی پی ان، آسیب‌پذیری دستگاه‌های کاربران را به همراه دارد و راه رخنه هکرها به دستگاه‌های الکترونیکی مانند گوشی را تسهیل می‌کند و بهتر است تا جای ممکن مردم از آنها استفاده نکنند.
البته نارضایتی از استفاده فیلترشکن‌ها فقط به ناامنی دستگاه‌های مورد استفاده کاربران محدود نمی‌شود به طوریکه با افزایش حملات سایبری به زیرساخت‌های مهم کشور نگرانی‌ها دوچندان و نارضایتی از کیفیت و سرعت نامطلوب اینترنت را بیشتر کرده است.
مسعود پزشکیان در بحبحه انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته وعده رفع فیلتر سکوهای مورد استفاده کاربران را مطرح کرد. وعده‌ای که بخشی از آن با گذشت چند ماه از شروع فعالیت وی در 4 دی سال 1403 با موافقت اعضای شورای عالی فضای مجازی محقق و گوگل پلی واتس اپ رفع فیلتر شدند و به روزنه‌ای برای اعمال اقدامی مشابه برای سایر پلتفرم‌های مورد استفاده تبدیل شدند.
با این حال اگرچه قدم اول برداشته شد اما همچنان مطالبه دسترسی آزادانه به سایر سکوهای خارجی از سوی مردم وجود دارد چراکه فیلترینگ مانعی بزرگ پیش روی کسب و کارهای اینترنتی است و شرکت‌های کوچک و متوسط توان کار با این زیرساخت را ندارند. در این راستا در شرایطی که انتظار می‌رفت مرحله بعدی رفع فیلترینگ اجرا شود با وقوع جنگ 12 روزه به تأخیر افتاد و به گفته مسئولان اگر جنگ 12 روزه رخ نمی داد شرایط برای رفع فیلتر سایر سکوها فراهم بود.
اینترنت از مهمترین دغدغه‌های مردم است و قرار نیست دولت هیچ سکویی را در فهرست فیلترینگ نگه دارد.
اکنون با گذشت چهار ماه از حادثه رخ داده به نظر می‌رسد رفع فیلتر برخی سکوهای دیگر در ماه‌های آینده دور از انتظار نخواهد بود چون به گفته رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت موانع مختصری در این مسیر وجود دارد و دولت به‌دنبال آن است که فرمولی پیدا کند تا این مسئله را بدون ایجاد اختلاف، شکاف و دوقطبی‌سازی در جامعه حل‌وفصل کند.
فاطمه مهاجرانی- سخنگوی دولت- نیز در این زمینه گفته است: بر همان عهد که بستیم، هستیم و وعده های دولت سرجای خود و درحال پیگیری است.
وی با اشاره به نتایج پژوهش‌ها در زمینه دیدگاه مردم نسبت به وضعیت اینترنت، اظهار کرد: پژوهشی در روزهای پس از جنگ 12 روزه انجام شد که نشان داد از مهمترین دغدغه‌های بخش بزرگی از مردم، اینترنت است. نگرانی‌هایی وجود داشته و دولت قرار نیست هیچ سکویی را در فهرست فیلترینگ نگه دارد ولی طبیعتاً موضوعات در حال بررسی است.
از نگاه کارشناسان بیش از 80 درصد کاربران از فیلترشکن استفاده می‌کنند که خود پیامی را نشان می‌دهد؛ به عبارتی در عین حال که حکمرانی قانون‌مند در فضای مجازی یک اصل پذیرفته شده در همه کشورها است اما شیوه تحقق آن باید متناسب با شرایط بومی و به گونه‌ای باشد که از حاکمیت قانون حمایت کند و هم کیفیت دسترسی کردم را ارتقاء دهد.
سند ساماندهی دسترسی و حکمرانی فضای مجازی حاصل ماه‌ها بررسی کارشناسی است که در شورای عالی فضای مجازی با حضور سران قوا به تصویب رسیده است و اگرچه اجرای این سند به‌دلیل شرایط موجود با کندی‌هایی همراه است، اما مسیر آن در بالاترین سطح حاکمیتی تثبیت شده و به تأکید مسئولان جلسات اجرایی آن به‌طور منظم با وجود دیدگاه‌های مختلف برگزار می‌شود.
به اعتقاد کارشناسان، با افزایش حملات سایبری در کشور که آمارها در بهار امسال بیانگر عددی معادل روزانه 2313 حمله است انتظار می‌رود هماهنگی و اجماع بین دستگاه‌های مربوطه از جمله شورای عالی فضای مجازی به عنوان نهادی تأثیرگذار بیشتر شود چراکه اگر هزینه‌هایی که قرار است در زمینه فیلترشکن پرداخته شود، اینترنت پایدار و باکیفیت ارائه شود، بدون تردید رضایت و استقبال کاربران نیز افزایش می‌یابد.