نسیم گیلان - ایسنا / بیماری‌های قلبی-عروقی سال‌هاست در صدر دلایل مرگ‌ومیر جهان قرار دارند. در میان روش‌های پیشگیری، استفاده از مکمل‌های غذایی و به‌ویژه ویتامین E توجه زیادی را جلب کرده است؛ اما هنوز این پرسش مطرح است که آیا مصرف این ویتامین واقعاً برای قلب مفید است یا نه.
بیماری‌های قلبی-عروقی، از تنگی عروق گرفته تا حملات قلبی و نارسایی مزمن، نتیجه ترکیب پیچیده‌ای از عوامل ژنتیکی، تغذیه‌ای و رفتاری‌اند. استرس اکسیداتیو و التهاب، دو عامل کلیدی در این بیماری‌ها محسوب می‌شوند. وقتی تعادل میان اکسیدان‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن برهم می‌خورد، ترکیبات زیان‌باری مانند گونه‌های فعال اکسیژن تولید می‌شوند که به بافت‌های قلب و عروق آسیب می‌زنند. در چنین شرایطی، آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین E می‌توانند در تئوری نقش محافظتی داشته باشند. این ویتامین، با مهار ترکیبات اکسیدکننده، از آسیب به سلول‌های قلبی جلوگیری می‌کند و از دیدگاه نظری، در کاهش التهاب نیز مؤثر است.
بازار ![]()
با این حال، نتایج پژوهش‌های مختلف درباره تأثیر واقعی ویتامین E در پیشگیری از بیماری‌های قلبی هنوز روشن نیست. بسیاری از مردم تصور می‌کنند این ویتامین نوعی «اکسیر جوانی» است و بدون عارضه می‌توان آن را مصرف کرد، اما مطالعات علمی اخیر چنین اطمینانی نمی‌دهند. از سوی دیگر، افزایش بی‌رویه مصرف مکمل‌ها در دهه‌های اخیر، نگرانی‌هایی درباره اثرات جانبی و تداخل آن‌ها با داروها به وجود آورده است. همین مسئله ضرورت بررسی علمی دقیق‌تر نقش ویتامین E در سلامت قلب را دوچندان کرده است.
در این خصوص، مهدی بساکی از گروه علوم پایه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز پژوهشی را برای بررسی رابطه میان مصرف ویتامین E و بروز بیماری‌های قلبی-عروقی انجام داده است. این پژوهش با مرور مطالعات معتبر جهانی، به دنبال آن بود که به شکلی دقیق‌تر نشان دهد آیا مصرف ویتامین E واقعاً می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک کند یا خیر.
بررسی‌ها نشان دادند که مصرف مکمل ویتامین E ممکن است در افرادی که دچار بیماری قلبی هستند یا در معرض خطر بالایی قرار دارند، بدون نظارت پزشکی خطرناک باشد. به‌ویژه در افرادی که زمینه خونریزی دارند یا داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند، این مکمل می‌تواند اثر دارو را تشدید کرده و باعث بروز عوارض شود.
از سوی دیگر، شواهدی وجود دارد که سطح پایین آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند آلفاتوکوفرول، بدن را نسبت به استرس اکسیداتیو و التهاب آسیب‌پذیرتر می‌کند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که مصرف ویتامین E باید با دقت و براساس نیاز واقعی بدن تنظیم شود.
در بخش نتایج، پژوهشگر تأکید می‌کند که مصرف خودسرانه مکمل‌های ویتامین E، به‌ویژه در بیماران قلبی یا افراد تحت مراقبت‌های ویژه، توصیه نمی‌شود. هرچند ویتامین E می‌تواند در تنظیم برخی فرآیندهای التهابی مؤثر باشد، اما هنوز شواهد کافی برای اثبات سود قطعی آن در کاهش مرگ‌ومیر یا پیشگیری از سکته‌های قلبی در دست نیست. بنابراین، پژوهشگران خواستار بازنگری در مکانیسم اثر این ویتامین و انجام مطالعات دقیق‌تر برای درک بهتر رابطه میان آن و بیماری‌های قلبی شده‌اند.
از سوی دیگر، تحلیل تکمیلی داده‌ها نشان می‌دهد که اختلاف نتایج در مطالعات پیشین ممکن است به دلیل تفاوت در عادات غذایی، منابع طبیعی ویتامین E، وضعیت سلامت شرکت‌کنندگان و شیوه کنترل عوامل جانبی در تحقیقات باشد. به همین دلیل، محققان توصیه می‌کنند مصرف ویتامین E از منابع طبیعی مانند مغزها، دانه‌ها و روغن‌های گیاهی به‌جای مکمل‌ها ترجیح داده شود. چنین رژیمی نه‌تنها آنتی‌اکسیدان‌های لازم را تأمین می‌کند، بلکه از چربی‌های سالم برای سلامت قلب بهره می‌برد.
در نهایت، این پژوهش نتیجه می‌گیرد که با وجود ادعاهای گسترده درباره خاصیت محافظتی ویتامین E، هنوز نمی‌توان با اطمینان از اثر قطعی آن در پیشگیری از بیماری‌های قلبی سخن گفت. آگاهی عمومی درباره مصرف درست مکمل‌ها، پرهیز از مصرف خودسرانه، و ترویج رژیم‌های غذایی سرشار از ویتامین E طبیعی می‌تواند راهی مؤثرتر و ایمن‌تر برای حفظ سلامت قلب باشد.
این یافته‌ها در «مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد» منتشر شده است؛ مجله‌ای وابسته به دانشگاهی معتبر که در زمینه پژوهش‌های علوم پزشکی فعالیت دارد و یافته‌های تازه پژوهشگران کشور را در اختیار جامعه علمی قرار می‌دهد.