نسیم گیلان - زومیت /یخچال هکتوریا در جنوبگان رکورد سریع‌ترین عقب‌نشینی در تاریخ معاصر را شکست؛ رویدادی که زنگ خطر را برای آینده‌ی سطح آب دریاها به صدا درآورده است.
دانشمندان سریع‌ترین عقب‌نشینی ثبت‌شده‌ی یک یخچال طبیعی در تاریخ معاصر جنوبگان را به ثبت رسانده‌اند. یخچال هکتوریا در شبه‌جزیره‌ی جنوبگان، تنها در طول 15 ماه حدود 25 کیلومتر کوتاه‌تر شد و با سرعتی تا 10 برابر بیشتر از رکوردهای فعلی فروپاشید؛ رویدادی که می‌تواند پیامدهای جدی برای افزایش سطح آب دریاها در سراسر جهان به دنبال داشته باشد.
بازار ![]()
به‌گزارش نیوساینتیست، پژوهشگران در تحلیلی تازه، فروپاشی بی‌سابقه‌ی هکتوریا را به آسیب‌پذیری خاصی در ساختار یخچال نسبت داده‌اند. بر اساس پژوهش، تنه‌ی یخچال در حال نازک‌شدن، روی بستری تخت در کف دریا، موسوم به یخ‌دشت، عقب‌نشینی کرد و این فرآیند باعث جهشی شتاب‌دار در تولید کوه‌های یخ شد.
پژوهشگران هشدار می‌دهند که سازوکار خاص فروپاشی هکتوریا می‌تواند تهدیدی جدی برای سایر یخچال‌های جنوبگان باشد. نیومی اوچوات از دانشگاه کلرادو بولدر و سرپرست پژوهش، می‌گوید: «سؤال این است که آیا هکتوریا نمونه‌ای استثنایی بود که در اثر طوفانی از رویدادهای نادر فروپاشید، یا اینکه دستورالعملی برای فاجعه در نقاط دیگر است؟»
مشکلات یخچال هکتوریا از اوایل سال 2022 آغاز شد، زمانی که توده‌ای عظیم از دریایخ از بخش جلویی آن جدا و زبانه‌ی یخی شناورش متلاشی شد. حذف این سپر یخی که نقش تثبیت‌کننده داشت، یخچال را با فشارهای جدیدی مواجه ساخت و سرعت حرکت و نازک‌شدن آن را به شدت افزایش داد.
اما چشمگیرترین تغییر زمانی رخ داد که تنه‌ی اصلی یخچال که پیش‌تر روی سنگ بستر تخت قرار داشت، آن‌قدر نازک شد که تقریباً به حالت شناور درآمد. به گفته‌ی پژوهشگران، این بخش عظیم تقریباً به‌طور ناگهانی شناور شد و نیروهای شناوری، تکه‌های غول‌پیکر یخ را از آن جدا کردند. شکست‌ها آن‌قدر شدید بود که «زلزله‌های یخچالی» ایجاد کرد که توسط حسگرهای لرزه‌ای به ثبت رسید. تنها در ماه‌های نوامبر و دسامبر 2022، یخچال هکتوریا 8 کیلومتر از طول خود را از دست داد.
تد اسکامبوس، یکی دیگر از اعضای تیم پژوهش، این شکست برق‌آسا را «شوکه‌آور» توصیف کرد و هشدار داد که این رویداد «تعریف ما را از آنچه برای دیگر یخچال‌های مهم قاره ممکن است، تغییر می‌دهد.»
با‌این‌حال، تحلیل تازه با واکنش‌های متفاوتی روبرو شده است. برخی از یخ‌شناسان در مورد علت اصلی فروپاشی تردید دارند. فریزر کریستی از شرکت ایرباس دیفنس اند اسپیس می‌گوید به دلیل فقدان داده‌های ماهواره‌ای دقیق، «اختلاف نظر چشمگیری» در مورد اینکه آیا یخچال هکتوریا واقعاً روی سنگ بستر قرار داشته یا از ابتدا شناور بوده، وجود دارد.
آنا هاگ از دانشگاه لیدز نیز با تحلیل مخالف است و می‌گوید اندازه‌گیری‌های تیم او نشان می‌دهد که بخش مورد بحث همواره «کاملاً شناور» بوده است. از نظر او، اگر یخ از ابتدا شناور بوده باشد، این رویداد صرفاً یک «تولید کوه یخ از قفسه یخی» است که نه یک سازوکار فروپاشی جدید و نگران‌کننده، بلکه پدیده‌ای بسیار معمول‌تر به شمار می‌رود.