نسیم گیلان - انتخاب / جمعی از پیشکسوتان سیاست خارجی در بیانیه‌ای با تأکید بر اینکه زمان آن فرا رسیده تا گفتمان سیاست خارجی و دیپلماسی کشور با رویکردی جسورانه و سازنده متحول شود، نوشتند: رویکرد فرصت‌محور و منفعت‌گرا در سیاست خارجی اقتضا می‌کند که از طریق گفتوگو و مذاکره با طرف‌های ذیربط خارجی از بازگشت و یا تشدید تحریم‌ها علیه کشور جلوگیری به عمل آید. هرگونه فرصت سوزی و تعلل در مواجهه با چنین امر مهمی می‌تواند به خسارات جبران‌ناپذیر و غیرقابل محاسبه‌ای برای ملت و کشور منجر شود که هیچ گونه توجیه و عذری برای آن قابل پذیرش نخواهد بود.
جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر میراث غنی تاریخی، فرهنگی و تمدنی و نیز موقعیت بی‌بدیل جغرافیایی خود، شایستگی آن را دارد که نقشی فعال، متوازن، مبتکرانه و مبتنی بر احترام متقابل در عرصه منطقه‌ای و جهانی ایفا کند. پیشینه فکری و فلسفی ایران، ریشه در قرون متمادی تعامل با ملت‌ها، فرهنگ‌ها و ادیان دارد که می‌تواند بن‌مایه دیپلماسی نوین کشور باشد؛ دیپلماسی‌ای مبتنی بر گفتوگو، همزیستی و مسئولیت‌پذیری متقابل.
در ادامه این بیانیه با اشاره به اینکه تعامل سازنده با کشورها و قدرت‌ها در شرق و غرب عالم باید به عنوان سنگ بنای روابط خارجی ایران مورد توجه قرار گیرد، آمده است: سیاست خارجی کشورمان در دهه‌های گذشته، از سویی تحت تأثیر فشارهای خارجی، تحریم‌های گسترده، رویدادها و تحولات منطقه ای و بین‌المللی، و از سوی دیگر گرفتار محدودیت‌های داخلی و تصمیم‌سازی‌های غیر منعطف و بعضاً ناهماهنگ، با چالش‌های ساختاری و راهبردی مواجه بوده است. کاهش اطمینان سازی با همسایگان و قدرت‌های جهانی، حاصل پیام‌‌های متناقض، سیاست‌گذاری‌های ناهماهنگ و انباشت تنش‌ها، مجموعاً توان چانه زنی و قدرت دیپلماسی ایران را کاهش داده است.
نویسندگان این بیانیه همچنین در خصوص راهکارهای گذر از این شرایط تأکید دارند: نخستین گام، بازتعریف مؤلفه‌های سیاست خارجی با رویکردی واقع‌گرایانه، هوشمندانه و منفعت محور است که می‌تواند مسیر تحول را هموار سازد. تحول در رویکرد سیاست خارجی مستلزم تغییر نگاه به مفاهیم «قدرت»، «بازدارندگی»، «نفوذ»، «امنیت» و «منفعت» است. درک عمیق از نقش قدرت متکثر در تولید اقتدار ملی، آگاهی از مؤلفه‌های بازدارندگی همه‌جانبه و تمرکز بر ائتلاف‌ها و قدرت‌های ائتلاف‌ساز بر اساس مؤلفه‌های موازنه قدرت و تهدید و نیز تأکید بر نقش منافع ملی و کاهش آسیب‌ها، جایگاه ایران را به‌عنوان شریکی قابل اعتماد در داخل و خارج ارتقا می‌بخشد.
همچنین با تأکید بر اینکه امنیت کالایی تک ساحتی و صرفاً سخت نیست، تصریح شده است: تجربه‌های موفق در امر حکمرانی نشانگر درکی عمیق از مفهوم رویکرد ترکیبی «امنیت» است که موجب تسهیل در تحقق اهداف سیاست خارجی و توانمندی‌های ملی و امنیتی برای رقابت سازنده در جهان پیچیده امروز است؛ فرصت‌ها زود گذرند و منافع سیّال و تابع مجموعه‌ای از شرایط متغیر و متحول در داخل، منطقه و جهان می‌باشند. رویکرد فرصت‌محور و منفعت‌گرا در سیاست خارجی اقتضا می‌کند که از طریق گفتوگو و مذاکره با طرف‌های ذیربط خارجی از بازگشت و یا تشدید تحریم‌ها علیه کشور جلوگیری به عمل آید. هرگونه فرصت سوزی و تعلل در مواجهه با چنین امر مهمی می‌تواند به خسارات جبران‌ناپذیر و غیرقابل محاسبه‌ای برای ملت و کشور منجر شود که هیچ گونه توجیه و عذری برای آن قابل پذیرش نخواهد بود.
این بیانیه با تأکید بر اینکه انسجام داخلی از طریق احترام به حقوق مشروع و قانونی ملت و بها دادن به نظرات و آرای نخبگان و کارشناسان و تدبیر در رفع مشکلات فوری و حیاتی مردم، ضرورتی اجتناب ناپذیر است، افزود: مقاومت یک پارچه و انسجام ملت ایران در دوران جنگ تحمیلی 12 روزه، گوهر گرانبهایی است که باید در جهت تداوم و تقویت آن با جدیت و عزم راسخ تلاش کرد. تقویت دیپلماسی دوجانبه، چندجانبه و منطقه گرا، با تمرکز بر نهادهای مؤثر بین‌المللی، همراه با اصلاح سازوکارهای داخلی و تقویت نقش نهاد تخصصی وزارت امور خارجه، بویژه از طریق بهره‌گیری از ظرفیت‌های فکری دانشگاه ها، اندیشکده‌ها و نخبگان، می‌تواند کارآمدی سیاست خارجی را به طور محسوسی افزایش دهد.
در ادامه با تأکید بر اینکه وزارت امور خارجه مرجع رسمی و قانونی دیپلماسی کشور است، امضاکنندگان این بیانیه نوشتند: ما، جمعی از پیشکسوتان سیاست خارجی، با اعتماد به توانمندی‌های ملت سر افراز و نظام جمهوری اسلامی ایران، بر این باوریم که با جسارت دیپلماتیک، می‌توان رویکرد سیاست خارجی کشور را بر پایه تمرکز بر حفظ امنیت و توان ملی و اولویت بخشیدن به جایگاه توسعه و پیشرفت، با تعامل سازنده و تأکید بر منافع ملی و عقلانیت راهبردی باز تعریف کرد و نقش مؤثری در حل مشکلات، چالش‌ها و ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان ایفا نمود. تحقق این امر، مستلزم اراده‌ای ملی، بازنگری در روایت‌های رسمی، و همگرایی نهادی در عرصه تصمیم‌سازی کشور است، تا جمهوری اسلامی ایران با گذار از بحران‌ها، با صدایی رسا، متوازن و خلاقانه، تصویری سازنده از خود در منطقه و جهان به نمایش گذارد.
امضا کنندگان – 78 نفر:
احمد اجل لوئیان - مسعود ادریسی - محمد جواد آسایش زارچی - رضا آستانه پرست - باقر اسدی - محمود اسماعیل نیا - مصطفی اعلایی - امیر علی امام جمعه شهیدی - جواد امین منصور - اکبر امینیان - محمد ایرانی - نعمت‌الله ایزدی - احمد بادپا - مرتضی بانک – محمد رضا بختیاری - مهدی برنایی - بیژن بنکدار - محمد حسین بنی اسدی - محمد مهدی پور محمدی - مهدی تابشیان - نصرت الله تاجیک - مرتضی توسلی - علی جنتی - احمد حاج حسینی - پیروز حسینی - مجید حمیدی بنام - سید عباس خادم حقیقت - شمس الدین خارقانی - علی خرم - مرتضی خلج - مهدی دانش یزدی - محمد رضا دخانچی - ابوالقاسم دلفی - محمد رئیسی - حسین رجبی - ابراهیم رحیم پور - محمد رضایی نوری - محمد روحی صفت - ابوالفضل رهنما هزاوه ای - محمد زائری امیرانی - صباح زنگنه - سید جلال ساداتیان - محمد علی سبحانی - ناصر سرمدی - محسن شریف خدایی - حمید شیرخدایی - سید محمود صدری - مرتضی صولت - محمد طاهری - حسن طاهریان - رضا طباطبایی - رحیم عابدان زاده - سید علاءالدین غروی - علی اکبر فرازی - محمد فرجی - مهدی فریدزاده - جاوید قربان اوغلی - جواد کچوئیان - حمید کریمی نیا - فرهاد کلینی - عبدالرحیم گواهی - علی ماجدی - علی اشرف مجتهد شبستری - قاسم محب علی - سعید محبوبی نژاد - مهدی محبی - بهزاد مظاهری - محمد مهدی مظاهری - منصور معظمی - سید جعفر موسوی - سید حسین موسویان - سید رضا میرحسینی - محی الدین نجفی - حسین نصیری - علی نعمت‌اللهی - مهدی نواب - کامران هاشمی - سید موسی هاشمی گلپایگانی.
بازار ![]()