بزرگنمايي:

نسیم گیلان - ایسنا / وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید: ظرف زبان پارسی می‌توانسته حامل تفکرات دینی جدید باشد؛ یعنی ظرفیت زبان فارسی به گونه‌ای بوده که توانسته با دین جدید نسبت برقرار کند و لذا نیازی به تغییر زبان پدید نیامده است.
 سیدعباس صالحی در آیین پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی که امروز (چهارشنبه، 24 اردیبهشت) در تالار قلم کتابخانه ملی برگزار شد، با خیرمقدم به حاضران درباره اینکه زبان فارسی، رکن اصلی هویتی ایرانی است اظهار کرد: هر زبانی کارکردهای مختلفی دارد؛ کارکردهای ارتباطی، کارکردهای عاطفی، کارکردهای ادبی و هنری. زبان در بسیاری از حوزه‌های جهانی یا مناطق جهانی یک کارکرد هویتی هم دارد. در ایران ما هم این‌طور است.
او با بیان اینکه هویت چند ضلع دارد و چند برداشت می‌توان از آن داشت، گفت: زبان از یک سو تمایز و فاصله با دیگری را تعریف می‌کند. وجه مهم دیگرش، وجه معنابخش و الهام‌بخش و روحی است برای کالبد یک ملت که اگر این روح کمرنگ بشود، طبیعتاً یک جامعه و ملت احساس کم‌معنایی و شاید بی‌معنایی پیدا کند. هویت تشخص می‌بخشد و مانع از هضم‌شدگی می‌شود و فرصت برای تپش زنده به یک ملت می‌دهد.
سیدعباس صالحی درباره اینکه چقدر می‌توانیم زبان فارسی را از مؤلفه‌های هویت ایرانی و رکن اصلی ایرانی بودن بدانیم، با استناد به سخنی از شهید مطهری مبنی بر اینکه زبان بیشتر از دین در پایداری فرهنگ اهمیت دارد، توضیح داد: به نظر می‌آید از نظر شهید مطهری این موضوع مقبول یا حداقل قابل تأمل است و این شجاعت نظری را ایجاد می‌کند که ما به این نگاه بیشتر توجه کنیم که زبان فارسی اصلی‌ترین رکن هویت ایرانی‌ است.
سیدعباس صالحی سپس درباره مؤلفه‌های هویت ایرانی، اظهار کرد: دیرپاترین و مستمرترین مؤلفه ما، زبان است.‌ دین، آداب و رسوم و خیلی از چیزهای دیگر در معرض تحولات تاریخی قرار گرفتند. آنچه روشن است این است که تاریخ ایران بل زبان فارسی یک خط اتصالی روشن دارد. فارسی جدید یا فارسی نوین با فارسی دوره اسلامی که بیش از 1100 سال یا بیشتر ادامه یافته است و با فارسی میانی دوره ساسانی و قبل از آن هم فارسی باستان پیوندهای اتصالی عمیقی دارد و اینگونه نیست که ما شاهد چند زبان باشیم.
بازار
او با اشاره به تحولات زبان فارسی میانی نسبت به فارسی باستان، افزود: تحولات فارسی پس از اسلام، نسبت به فارسی دوره ساسانی بسیار کمتر بوده است اما خطوط مستمر این دوره‌های تاریخی قابل توجه است. ما با تغییرات نوع مذهب، روبه‌رو بودیم اما زبان فارسی نوین مستمر به فارسی باستان متصل بوده و طبیعتاً زبان مؤلفه پایدار هویت ماست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با طرح این پرسش که چرا با آمدن اسلام به ایران تغییر زبانی صورت نگرفته است، تصریح کرد: آیا فاتحان رفتار متفاوتی در ایران و سایر مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا داشتند؟ به نظر چنین نمی‌آید و تاریخ چنین روایتی را نمی‌کند. به نظر ظرف زبان پارسی می‌توانسته حامل تفکرات دینی جدید باشد؛ یعنی ظرفیت زبان فارسی به گونه‌ای بوده که توانسته با دین جدید نسبت برقرار کند و لذا نیازی به تغییر زبان پدید نیامده و با همین نگاه هم وقتی که اسلام می‌خواهد از ایران به طرف شبه قاره حرکت کند با ظرف زبان فارسی حرکت می‌کند زیرا این زبان قدرت ارتباطی بیشتری از زبان عربی با مردم منطقه داشته است.
او تأکید کرد: زبان فارسی، رکن اصلی هویتی ایرانی‌ است چون قدیمی‌ترین و مستمرترین بخش مولفه‌های هویت ایرانی است.
سیدعباس صالحی با بیان اینکه دین جزء تفکیک‌ناپذیر قومیت ایرانی است، ادامه داد: دین اسلام چنین اتفاقی را در فضای هویت ایرانی پدید آورده و در این 1400 سال که اسلام به ایران آمده است، زبان فارسی یک پیوند عمیق با هویت دینی ما دارد. از این جهت خیلی متفاوت است با زبان‌های دیگری که مسلمانان در کنار دیانت دارند. پیوستگی زبان فارسی با هویت دینی خیلی عمیق است. اگر دین را بخشی از هویت ایرانی بدانیم که می‌دانیم بدون هیچ دغدغه‌ای جامعه ایرانی، جامعه دیندار و اسلام‌مدار است که در بستر زبان فارسی حرکت کرده است‌.
او سپس به اقوام مختلف ایران که گویش‌های مختلفی دارند اشاره کرد و توضیح داد: زبان فارسی توسط همه اقوام ایرانی بافته شده است. این فرش زبان فارسی که به این زیبایی است در اجزای مختلف و ترکیب خود توسط اقوام ایرانی ساخته و پرداخته شده است. این زبان در طول تاریخ یک زبان میانجی و زبان ارتباطی بوده که مسئولیت وحدت و انسجام ملی را داشته است. عملاً اقوام ایرانی به‌عنوان جزء لاینفک از جمعیت و منابع انسانی ایران با هم در گذشته و امروز یک کار مشترک تاریخی کردند و آن تلاش‌هایی است که در حوزه زبان فارسی داشتند. بنابراین اگر ما از هویت ایرانی و هویت اقوام صحبت می‌کنیم، زبان فارسی بستر این هویت را در طول تاریخ ساخته و پرداخته است.
وزیر ارشاد با اشاره به ضرب‌المثل‌هایی که در زبان فارسی داریم و این ضرب‌المثل‌ها در زبان‌های دیگر نیز به کار می‌رود گفت: این بخشی از هویت ماست؛ هویت ارتباطی و هویت اجتماعی که از حوزه ادبیات فارسی، شعرها و یا نثرهای زیبایی پدید آمده و به ضرب‌المثل تبدیل شده است.
سیدعباس صالحی خاطرنشان کرد: اگر از چیزی به نام هویت ایرانی صحبت می‌کنیم و به آن توجه داریم و یا باید داشته باشیم، اگر حوزه‌ها و مسئله‌هایی مثل خلیج فارس را مهم می‌دانیم که حتماً باید مهم بدانیم، هیچ نگاه طمع‌ورزانه چه در نام و چه در آب و چه در خاک این منطقه، نمی‌تواند به یک نقطه برسد و همه طمع‌ها را از بین خواهد برد، اما روح و بنیان هویت ایرانی زبان فارسی است. با این نگاه باید به هویت ایرانی نگاه کنیم.
او با اشاره به اختلاف در نگاه‌های سیاسی، دینی‌ و تفاوت سلیقه نسبت به اداره جامعه خاطرنشان کرد: اگر به ایران و هویت ایرانی می‌اندیشیم باید به زبان فارسی نگاه کنیم. مخاطراتی در حوزه فضای مجازی داریم که این مخاطرات مشترک جهانی است و همه زبان‌ها به مرور زمان تحول پیدا می‌کنند، اما زبان فارسی به علت داشتن ریشه عمیق و بدنه مستحکم در طول زمان تغییرات را در درون خود هضم کرده است ولی الان به اعتبار سرعت تغییرات در فضای مجازی و نوع مراوده‌ای که نسل ما با این فضا دارد، دغدغه‌ها نسبت به زبان به همان میزان اهمیت پیدا می‌کند.