بزرگنمايي:

نسیم گیلان - ناظر گمرکات استان گیلان با اشاره به سفر اخیر دستیار پوتین به ایران گفت: گمرکات شمال کشور در حوزه تجارت خارجی در یک مجموعه تغییرات اساسی مرزهای تجاری خود را از سه مرز به هفت مرز افزایش داده است.
  صادق برزگر با اشاره به اهمیت استراتژیک این مرزها که مسیرها و کریدورهای مهمی را شکل می‌دهند تأکید کرد: مجتمع بندری انزلی با قدمت زیاد 300ساله نقش بی‌بدیلی در تجارت شمال کشور دارد و کنار آن با تصویب منطقه آزاد انزلی جهش خوبی را در شمال کشور در خصوص آزادسازی اقتصادی با نگاه به دستیابی به بازارهای منطقه شاهد بودیم.
  وی با بیان اینکه متولیان امر بندری شرایط مناسب تجاری را با فراهم کردن زیرساختهای لازم ایجاد کرده اند گفت: امسال یک میلیون 353 هزار تن واردات، حدود یک میلیون 55 هزار تن صادرات و یک میلیون و 100 هزار تن ترانزیت وارده و صادره از گمرکات گیلان انجام شده است که در مجموع رقم مبادلات ارزی به سه میلیون و 400 هزار تن می رسد.
وی در ادامه تصریح کرد: امسال حدود یک میلیون و 55 هزار تن کالا به ارزش 710 میلیون دلار از نظر وزنی یک درصد و به لحظ ارزش 11 درصد افزایش داشته است. کالاهای صادراتی شامل محصولات نباتی، میوه ها (سیب، کیوی، پرتقال، خرما، کشمش، چای سبزیجات و صیفی جات) محصولات معدنی و مصنوعات از جمله سنگ نمک، سنگ ساختمانی، سرامیک، شیشه و مفتول سیمی بود که به کشورهای روسیه، امارات، آذربایجان، گرجستان، قزاقزستان، افغانستان، ازبکستان، ترکمنستان و بلاروس صادر شد.
وی با اشاره به تحریم کشور در صادرات محصولات فلزی گفت: در گذشته 6 میلیون تن آهن آلات از روسیه و قزاقزستان وارد کشور می شد که با تغییر رویه به صادرات، توانستیم در قالب صادر کننده این محصولات ظاهر شویم و شرکتهای متعدد تولید کننده میلگرد این محصولات را به کشورهای منطقه صادر کنند .
برزگر میزان واردات قطعی که از گمرکات استان گیلان را یک میلیارد و 500 هزار تن اعلام کرد و افزود : ارزش این مقدار کالا یک میلیارد و 353 میلیون دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ ارزش دلاری 31 درصد افزایش داشته است. ترکیب کالایی واردات غلات ، جو ، ذرت دامی، گندم ، کنجاله و گوشت و روغن را شامل می شود.
وی اضافه کرد: کالاهایی مانند محصولات شیمیایی، کاغذ و مقوا، خمیر چوب، ماشین آلات و قطعات آن نیز از کشورهای روسیه، چین، قزاقزستان، آذربایجان، امارات، اوکراین، ترکیه و سایر کشورهای از طریق گمرکات استان گیلان به کشور وارد و ترخیص شده اند که از نظر ارزش دلاری 31 درصد افزایش و از نظر وزنی پنج درصد کاهش داشته است.
وی خاطر نشان کرد: در بخش ترانزیت خارجی از مبدا نیز 672 هزار تن کالا از گمرکات استان گیلان حمل شده اند که به لحاظ وزنی نسبت به سال قبل 208 درصد افزایش داشته است . در ترانزیت خارجی مقصد گمرکات استان 451 هزار تن ترانزیت خارجی داشت که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزنی 62 درصد افزایش داشت.
ناظر گمرکات استان گیلان با اشاره بر اینکه روزانه 180 کامیون از گمرک آستارا کالاهای صادراتی را به مقصد کشورهای همسایه حمل می کنند گفت : روزانه 900 کامیون در محوطه گمرکی حضور دارند که این تعداد محمل خروج می خواهد و مرز آذربایجان باید اجازه خروج این تعداد را صادر کند درحالیکه روزانه اجازه خروج 250 کامیون صادر می شود. که برای افزایش این امر به دیپلماسی خارجی قوی نیاز داریم.
وی تصریح کرد: در صورت میانجیگری و متقاعد ساختن کشور آذربایجان توسط روسیه که توافقنامه سه جانبه ای با ایران و آذربایجان به امضا رسانده، گمرکات گیلان آمادگی دارد تشریفات روزانه حداقل 500 کامیون را از این مسیر انجام دهد. ورود در عرصه تجارت خارجی و تسلط بر بازار در شرایط رقابتی نیازمند راهکار مناسب است که درصورت عدم ارائه راه حل مناسب ضرر و زیان بسیاری برای یک کشور و نقاط تجاری می شود.
وی گفت: در گمرک آستار حدود 731 هزار تن صادرات از مرز زمینی صورت گرفت که بر اشتیاق تجار ایرانی در استفاده از مرز زمینی تاکید دارد، با توجه به تغییر رویکرد دنیا در استفاده از اقتصاد دریا محور دریا به قزاقزستان استاراخان آذربایجان و ترکمنستان می توانیم متصل شویم.
برزگر در ادامه منطقه آزاد انزلی را در حوزه صادرات مجدد و تجارت خارجی پیشانی تولید و اقتصاد کشور اعلام و یادآور شد: امسال47 هزار و 527 تن صادرات از بندر کاسپین انجام شد که نسبت به سال گذشته پنج درصد رشد داشت.
کاسپین قطب جدید تامین کالاهای اساسی کشور
وی با اشاره به ظرفیتهای بندر کاسپین گفت: این بندر در تأمین کالاهای اساسی کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است که از جمله آن می توان به تأمین بالغ بر یک میلیون تن روغن کشور اشاره کرد.
وی به ایجاد زیر ساختهای بندری مانند احداث سیلوی غلات و صدور مجوز 23 انبار اختصاصی در حوزه تجارت داخلی استان گیلان گفت: امسال مجوز انبار بالغ بر 60 هزار تن غلات در انبارهای بخش خصوصی صادر شد که اقدام مهمی در کاهش هزینه های تولید محسوب می شود.
برزگر یکی از چالش های پیش روی ایران در پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حوزه صادرات تحریم های ظالمانه ایران عنوان کرد و افزود: کاهش این چالش ها نیازمند تلاش مضاعف از سوی همه سازمان ها است. بخش خصوصی علی رغم گله مندی در این خصوص سال گذشته بالغ بر 100 میلیارد دلار صادرات و واردات داشت.
این مقام گمرکی، توجه به این امر را جهاد در حوزه تجارت خارجی اعلام کرد و افزود: در این راستا گمرک با اعمال مقررات می تواند ساز و کار تسهیل گری داشته باشد.
وی با اشاره به پتانسیل های منطقه آزاد انزلی به لحاظ برخورداری از مرزهای دریایی، ریلی و زمینی گفت: این منطقه پشتیبان کننده مهمی بشمار می رود که اتاق فکر، اتاق اقتصادی و اتاق عملیاتی واحد با اختیار دیپلماسی با سرمایه گذار خارجی دارد که موقعیتی استنثنائی در تنظیم توافق نامه تجاری در ذیل اسناد بالادستی با طرف خارجی دارد .
روایتی تازه از سفر دستیار پوتین به بنادر شمالی ایران
وی با اشاره به نظر دستیار پوتین درسفر به گیلان که به ظرفیت 30 و 60 میلیون تنی ترانزیت کالای روسی از مسیر گیلان گفت: آمار 11 ماهه ترانزیت ، صادرات و واردات گیلان در مجموع سه میلیون تن بود، برای استفاده از ظرفیتی که روسیه در اختیار ایران قرار داده است باید سال اینده این رقم را به 9 میلیون تن افزایش دهیم.
در ابتدای شروع فعالیت بندر کاسپین در منطقه ازاد انزلی مخالفت های بسیاری با این بندر صورت می گرفت با این توجیه که ظرفیت(17 اسکله خالی)بندر انزلی و بنادر امیر آباد و آستارا وجود دارد درحالیکه برای تحقق ترانزیت 60 میلیون تن کالا (از مسیر کردیور شمال- جنوب که مد نظر روسهاست) زیرساختها باید چند برابر افزایش یابد.
این مقام مسئول اضافه کرد: ایران می تواند از ظرفیت کشورهایی مانند تاتارستان که مقام دوم را در تولید ناخالص روسیه با چهار میلیون جمعیت 18 میلیون دلار صادرات به 100 کشور دنیا دارد بهره گیرد. منطقه آزاد انزلی با فعالیت 200 شرکت تولیدی می تواند محلی امن برای پردازش مجدد کالا(وارداتی از روسیه و سایر کشورهای منطقه آسیای میانه) و ارسال به بازار هدف باشد و در مسیر دستیابی به این مهم اصحاب رسانه می توانند راهگشا باشند .
وی میزان واردات از مجتمع بندری انزلی را 884 هزار تن ، در بندر آستار 129 هزار تن، در منطقه ازاد کاسپین 402 هزار تن اعلام کرد و افزود: بندر نوپای کاسپین با 2 اسکله بخش خصوصی می تواند جهش رو به جلویی در دستیابی به هدف ترانزیت 30 میلیون تن کالای روسی باشد.
تامین غلات ایران از روسیه و قزاقستان تضمین شد
برزگر اضافه کرد: کشورهای دنیا در سالهای آتی برای تهیه غلات با مشکل مواجه خواهند بود درحالیکه ما کالاهای اساسی خود را طبق پروتکل هایی از روسیه و قزاقزستان تأمین می کنیم. باتوجه به این مهم در صورت ایجاد زیر ساختهای لازم در گیلان و راه اندازی کریدور های شمال-جنوب ایران در تأمین کالاهای اساسی که قوت اصلی مردم دنیاست تصمیم گیر خواهد بود .
مدیر کل گمرک بندر انزلی یاد آوری کرد: گیلان با ایجاد زیرساختهای لازم در سه بندر مهم و استراتژیک خود (17 پست اسکله در مجتمع بندری انزلی، 4 پست اسکله بندرکاسپین و بندر آستارا) باید توازن را در تامین تجهیزات به میزان اسکله ها ایجاد نماید . درحالیکه در دریای خزر در حوزه آب با چالش کاهش تراز آب برقرار سازد . نکته دوم حائز اهمیت ایجاد عمق لازم در بنادر شمالی ایران در گیلان است که با لایروبی خوبی انجام داده اند اما کشور روسیه نتوانسته عمق لازم برای تردد کشتی ها دست یابد درحالیکه این عمق در بندر آستاراخان ایجاد نشده و در نتیجه تجار باید به دلیل عمق کم آن بندر باید بار کمتری منتقل کنند که این امر افزایش هزینه حمل بار را در پی خواهد داشت که رفع این چالش دیپلماسی مناسبی نیاز دارد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت : گمرک آنچه به عنوان عوارض در مناطق آزاد دریافت می کند در مبادی ورودی کالا است که بر صادرات هم تعلق می گیرد به طور مثال برای صدور مرکبات که از آب استفاده می شود متولی اخذ عوارض آب از صادر کننده هستیم تا از آب کشورحمایت کنیم .
برزگر افزود: در رابطه با ارزش افزوده هم تا زمانی که کالا در داخل منطقه آزاد است بر آن تعلق نمی گیرد. گمرک تابع مقررات ابلاغی دولت جمهوری اسلامی است اما منطقه آزاد در بطن خود معافیت های بسیاری دارد .
وی تصریح کرد: وظیفه گمرک نظارت اجرایی بر مناطق آزاد است و تنها متولی اخذ عوارض نیست بلکه متولی 18 کنوانسیون بین الملی و نماینده 38 سازمان و وزارت خانه است. اگر این سازمانها بتوانند به زبان مشترک برسند جهش لازم رخ می دهد در مرزها هم برای رفع موانع و مشکلات موجود گمرکات طرفین باید در تعامل با یکدیگر مسائل و مشکلات حوزه تجارت خارجی را مرتفع کنند.
ایجاد کریدور سبز گمرکی ایران و کشور روسیه و اتحادیه اقتصادی اوراسیا
ناظر گمرکات گیلان در ادامه به ایجاد کریدور سبز گمرکی ایران و کشور روسیه و اتحادیه اقتصادی اوراسیا اشاره کرد و افزود: ایران و روسیه با معرفی فعالان اقتصادی خوشنام به یکدیگر در عرض 6 ماه توانستند از طریق طرح جدید کریدور گمرکی 81 هزار تن کالای ایرانی را مبادله کنند . 
وی کریدور ها را شریانهای اقتصادی کشور عنوان کرد و افزود: کشورهای هندوستان و چین را نباید با نگاه 10 سال پیش سنجید آنها جهش رو به بالایی طی این سالها داشته اند اما چالش های بزرگ زیر ساختی نیز دارند که ما باید از این فرصت استثنایی به نفع خود بهره گیریم به همین منظور تبادل الکترونیک در همکاری با گمرک روسیه راه اندازی شد.
برزگر با تاکید بر ایجاد بازار مالی و بانکی در منطقه آزاد انزلی گفت: روسیه بدنبال آن است که شبکه مالی و بانکی خود را در از آنجا عبور دهد این به معنای ایجاد زیر ساخت و شبکه بانکی برای تبادل بانکی است تا توریست های بیشتری را در منطقه پذیرا باشیم و تبادلات ارزی و بانکی بین کشورها با سهولت بیشتری انجام شود.
وی مرزهای سرزمینی و محدوده منطقه آزاد را درهم تنیده اعلام کرد و گفت: این مرزها چندان شناسایی نشده اند و منطقه آزاد ایستگاه تجارت است که تجار همدیگر را پیدا کرده، تعامل ایجاد نموده و تبادل اقتصادی با کشورهای منطقه داشته باشند.
وی تصریح کرد: از حیث اجرا منطقه آزاد مقررات خود را دارند و به طور مثال واردات پوشاک که در داخل کشور ممنوع است در منطقه آزاد این گونه نیست و امسال منطقه آزاد انزلی 18 میلیون دلار واردات پوشاک برای غرفه در نظر گرفته است. این امر موجب شده 20 شرکت تولیدی پوشاک در منطقه آزاد انزلی تأسیس شود تا تولید ارزان تری در داخل منطقه نسبت به سایر نقاط کشور داشته باشد.
نقش پیمان شانگهای در توسعه شرکای تجاری ایران
ناظر گمرکات گیلان پیوستن ایران به معاهده شانگهای را در دور زدن تحریم ها و توسعه شرکای تجاری کشورمان بسیار حائز اهمیت عنوان کرد و افزود: اگردر اوج تحریم توانستیم 90 میلیارد دلار تراز بازرگانی داشته باشیم نشان می دهد توانسته ایم ورود خوبی در این اتحادیه ها داشته باشیم و از تنگناها عبور کنیم .
برزگر با بیان اینکه اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ادغام اتحادیه امور گمرکی منطقه اوراسیا و نیز جامعه اقتصادی اوراسیا ایجاد شد، گفت : این اتحادیه که به منظور مدرن‌سازی همه جانبه همکاری و بهبود رقابت پذیری اقتصادی ملی و ایجاد شرایط توسعه پایدار برای بهبود شرایط زندگی جمعیت کشورهای عضو تشکیل شد فعالیت رسمی خود را از ژانویه سال 2015 با کشورهای عضو (روسیه ،بلاروس، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان و کشور مولداوی از 14 آوریل 2017 به عنوان ناظر اتحادیه پذیرفته شد) آغاز کرد و هم اکنون کشورهای تاجیکستان ،مولداوی ،ازبکستان، مغولستان، ترکمنستان، ایران، ترکیه، هند، چین و تونس نامزد عضویت در این اتحادیه هستند.
وی تصریح کرد: این اتحادیه اقتصادی با 183.6 میلیون نفر جمعیت، GDP(PPP) 5 تریلیون دلار ، نرخ بیکاری 5.4، PPP)) درآمد سرانه 27 هزار دلار و 20 میلیون کیلومتر مربع مساحت با هدف ایجاد فضای واحد اقتصادی و توسعه بازارهای مشترک و دستیابی به حرکت آزادکالا ،ترویج رقابت سالم در بازار مشترک، سیاست های مشترک در کشاورزی، انرژی ،فناوری و حمل و نقل ایجاد شد. 
برزگر برخی تسهیلات در نظر گرفته شده برای فعالان اقتصادی در حوزه اوراسیا را اختصاص مسیر سبز برای اظهارنامه‌های مورد مبادله در موافقتنامه، موافقت با حمل یکسره کالاها در رویه واردات و صادرات، هماهنگی جهت نمونه برداری از کالاهای مشمول مصوبه های قانونی بر روی وسیله حمل یا بعد از تخلیه ،اتخاذ تمهیدات لازم در راستای پیش اظهاری اقلام مورد مبادله در گمرک، هماهنگی جهت ارائه مجوز های ترخیص قانونی از طریق یک مرجع واحد، پذیرش حداقل اسناد و مدارک مورد نیاز در راستای ترخیص کالا و موافقت با ترخیص نسیه و ترخیص با ضمانت نامه بانکی اعلام کرد.
وی ادامه داد: ترخیص درصدی اقلام مورد مبادله اظهار شده در گمرکات در صورت نیاز، پذیرش گواهی مبدا فی‌مابین کشورها، برخی اقلام مشمول تعرفه صفر برای صادرات به اوراسیا را میگو، پنیر، پیاز، گل کلم، کاهو، سبزیجات سالاد، کرفس ،پسته، خرما، پرتقال، لیمو، مویز، کشمش، انگور خشک کرده، کیوی، آدامس، شکلات تافی، کارامل، بیسکوییت، ویفر، آب پرتقال، آب انگور، اکسید آلومینیوم، برخی رنگ‌ها و ورنی ها، صابون فرآورده های شستشو و تمیز کننده ، برخی رزین ها، حلال ها و رقیق کننده ها، مواد پلاستیکی از پروپلین، لوله و شلنگ از پلیمر پروپلین، صفحات و ورق های پلاستیکی مخازن گاز طبیعی و سایر مصنوعات شامل کاشی، سرامیک، انواع فرش، گلیم و کفپوش از مواد نسجی، لوازم و ظروف شیشه‌ای، شیرآلات برخی اجزاء و قطعات وسایل نقلیه موتوری، دیگ‌های بخار و برخی ماشین آلات کشاورزی را اعلام کرد.
برزگر نقاط قوت اتحادیه اقتصادی اوراسیا را جمعیت فعال اقتصادی در منطقه این اتحادیه حدود 94.3 میلیون نفر از کل جمعیت منطقه حدود 184 میلیون نفر اعلام کرد و افزود: تولید ناخالص داخلی این منطقه در مجموع هزار و 900 میلیارد دلار است که در استخراج نفت (14.5 درصد جهان) رتبه اول، در بخش تولید گاز(20.2 درصد جهان) رتبه دوم،در بخش تولید برق رتبه (4.9 درصد جهان) رتبه چهارم و در تولید آهن (4.7درصد جهان)رتبه چهارم و در تولید فولاد (5 درصد جهان) رتبه پنجم را دارد.
وی یکی از موانع و مشکلات اجرای موافقتنامه اوراسیا را در زمینه ارزش گذاری کالاهای صادراتی عنوان کرد و گفت: این مشکل صرفاً از سوی گمرک ایران می باشد چرا که اظهار کالای صادراتی توسط صادرکننده با قیمت کمتر و یا بیشتر تبعاتی را ایجاد می‌کند که دستگاه متولی می باید نسبت به حل این مشکل اقدام نماید. خوشبختانه گمرک ایران مطابق مصوبه سومین جلسه کارگروه ملی امور گمرکی این مشکل را برای صادرکنندگان به جهت اختلاف در ارزش کالای صادراتی حل و فصل کرده است. در مصوبه مذکور مقرر شد چنانچه صادرکنندگان نسبت به ارزش کالای صادراتی خود با اختلاف مواجه شدند از طریق اتاق بازرگانی کشورهای عضو و با هماهنگی معاونت بین‌الملل اتاق ایران مورد اختلاف در زمینه ارزش کالای صادراتی را جهت تعیین تکلیف به دفتر ارزش گمرک ایران ارسال کنند و دفتر مذکور در اسرع وقت مراتب را در کمیته ارزش‌گذاری کالاها صادراتی طرح کند.
این مدیر گمرکی، موانع و مشکلات اجرای موافقتنامه اوراسیا در ایران را نیز مربوط به مبادلات پولی و بانکی (وجود محدودیت ارسال پول و بالا بردن هزینه واردات و صادرات و مشکلات ناشی از عدم پیوستن کشورمان به FATF) عنوان کرد و افزود : ضعف در وجود مدیریت شکلی و انسجام یافته در بازار هدف و مشخص نیپبودن سازمان متولی منشاء کالای صادراتی دیگر مشکلات ایران در روند اجرای این موافقت نامه ها هستند. 
به گفته وی، عدم آشنایی تجار با امتیازات مصرح در موافقتنامه و چگونگی استفاده از تخفیف های تعرفه‌ای، مشکلات ناشی از صدور متحدالشکل فرهای گواهی مبدا CT3 توسط اتاق بازرگانی استان ها و عدم پذیرش این فرمان توسط گمرکات کشور عضو اتحادیه اوراسیا و متعاقب آن عدم اعمال تخفیفات تعرفه ای ،عدم پذیرش کدهای تعرفه برای پذیرش کالای صادراتی ایران به مقصد برخی از کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا، عدم قبول امضاء اعضای اتاق ایران ذیل فرم CT3 و تطویل روند اداری در برخی از گمرکات اجرایی کشورهای اوراسیا ،کمبود زیرساخت پایانه های مرزی در زمینه جاده‌ای و ریلی که سبب ایجاد مشکل عدیده برای صادرکنندگان و واردکنندگان می شود، تعویض اسناد حمل کالای صادراتی بازرگانی ایرانی در برخی از مسیرهای ترانزیتی، عدم تناسب تجهیزات گمرکی برخی از گمرکات مرزی با توجه به ظرفیت آنها، فقدان برنامه ریزی دقیق و مناسب به منظور راه اندازی و توسعه خطوط دریایی و تاخیر در راه اندازی مسیر ریلی رشت به انزلی و رشت –آستارا دیگر موانع اجرای موافقتنامه اوراسیا محسوب می شوند.