نسیم گیلان - فرارو / فریدون مجلسی گفت: خروج از پیمان NPT اقدامی به‌غایت پرریسک است که می‌تواند کشور را در معرض خطر انزوا و حتی رویارویی نظامی قرار دهد. پایبندی هوشمندانه به پیمان منع گسترش سلاحهای کشتار جمعی، می‌تواند دست ما را برای چانه‌زنی‌ها باز کرده و از موقعیت های انفعالی پیشگیری کند.
هنوز هم می توان امیدوار بود رئیس‌جمهور در جریان حضور در نیویورک ابتکاری متفاوت نشان دهد و باب گفت‌وگوهای تازه را بگشاید. چنین اقدامی نه به معنای عدل از اصول، بلکه تلاشی برای حفظ منافع ملی در پرتو واقعیت‌های جهانی است.
بازار ![]()
شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه 28 شهریوربا قطعنامه پیشنهادی کره جنوبی برای تمدید تعلیق تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران مخالفت کرد. در این رای‌گیری، 9 کشور از جمله بریتانیا، فرانسه، ایالات متحده، سیرالئون، اسلوونی، دانمارک، یونان، پاناما و سومالی به قطعنامه رای منفی دادند. چین، روسیه، پاکستان و الجزایر از آن حمایت کردند و گویان و کره جنوبی رای ممتنع دادند.
این اقدام در راستای قطعنامه 2231 شورای امنیت و در آستانه سفر رئیس جمهور ایران به نیویورک انجام شده است. فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و تحلیلگر روابط بین‌الملل، در گفت‌وگو با فرارو به بررسی وضعیت موجود پرداخته است:
فریدون مجلسی به فرارو گفت:« پیش‌تر هم این حدس زده می شد که بسیار بعید است طرف‌های غربی از فعال‌سازی مکانیزم ماشه صرفنظر کنند. آنها در عمل، مدت‌هاست تصمیم خود را گرفته‌اند و تنها مسائل، زمان و نحوه اجرای آن مورد مناقشه است. چه در حوزه تحریم‌های تازه، چه در سناریوهای فشار نظامی. اینها موضوعاتیست که به طور معمول، طرف غربی برای اجماع نظر در مورد آن ها با مشکلاتی مواجهنداما زمانی که به اجماع نظر برسند، به راحتی از این موارد عبور نمی کنند. این همان نکته‌ای است که نباید از نظر دور داشت و متأسفانه برخی تصور می کنند سیاست خارجی فاقد پیچیدگی است و می توان به راحتی در برابر تصمیم طرف غربی واکنش نشان داد. بازی های سیاست خارجی به ظرافت بالایی نیاز دارد.»
وی افزود:«سفر پزشکیان به نیویورک، بی‌تردید در ارتقای سطح گفت‌وگوها و نشان‌دادن حسن نیت ایران بی‌تأثیر نیست، اما باید واقع‌بین بود و دانست که در واپسین لحظه، تغییر بنیادین بسیار دشوار است. آنچه اکنون نیاز داریم، نه صرفاً یک حضور تشریفاتی، بلکه شروعی است که از بن‌بست موجود دریچه ای بگشاید. طرف آمریکایی به دنبال دیدار رو در رو است و این نکته‌ای است که نمی‌توان نادیده گرفت. زیرا تجربه سال‌های نشان گذشته این است که پیام‌های غیرمستقیم و مدیریت از طریق واسطه‌ها، در بزنگاه‌های حساس کارآمدی لازم را ندارد. از این‌جا به بعد باید دید آیا دو طرف آماده‌اند بر سر میز، گفت‌وگوی مستقیم بنشینند یا خیر و آیا فضای داخلی و منطقه‌ای اجازه می‌دهند چنین تصمیمی با شجاعت و بدون ملاحظات گرفته شود؟»
آژانس بین المللی انرژی اتمی قادر به پیشگیری از جنگ نیست
این دیپلمات با سابقه ایرانی در ادامه گفت:«بخشی از شروط غرب نه‌تنها به پرونده هسته‌ای و نحوه مذاکرات با ایالات متحده مربوط می‌شود، بلکه گستره‌ای فراتر از آن دارد. از مناسبات ما با گروه‌های شبه نظامی منطقه تا ترکیب تسلیحات نظامی کشور که از دیدگاه آنان با امنیت بین‌المللی گره خورده است. طبیعی است که چنین مجموعه‌ای از مسائل، نیازمند بررسی و تصمیم گیری مرحله‌به‌مرحله است و هیچ‌کدام را نمی‌توان با تعویق حل کرد. هرچه این روند طولانی‌تر شود امکان استفاده از فرصت‌های بین‌المللی کاهش می‌یابد. زمان، در سیاست خارجی یک عامل بسیار مهم است؛ اگر امروز نتوانیم ، ابتکاری را برگزینیم، فردا ممکن است باید در شرایطی که گزینه‌های ما بسیار محدودتر و پرهزینه‌تر باشد انتخاب کنیم.»
وی افزود:«یکی از گزینه های منطقی، حرکت در مسیر غنی سازی تحت قالب یک کنسرسیوم بین المللی است. ابتکاری که هم حق ایران را در بهره‌برداری از انرژی‌های حفظ می‌کند و هم نگرانی‌های فنی طرف مقابل کاهش می‌دهد. با چنین مدلی می‌توان زمینه‌ی همکاری علمی و فنی با سایر منابع را فراهم کرد و به‌عنوان یک پل اعتمادساز بین ایران و غرب و به ویژه ایران و آژانس عمل کرد. نباید فراموش کرد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تنها ناظر فنی بر مسائل هسته‌ای است؛ این نهاد نه مسئول فعال‌سازی مکانیزم ماشه و نه قادر به جلوگیری از جنگ است. به‌ویژه شورای امنیت، مسیری مستقل دارد و پیوندزدن بیش از حد مأموریت فنی آژانس با اراده سیاسی قدرت‌های جهانی، تحلیلی نادرست است که در فضای عمومی دیده می شود.»
این تحلیلگر ارشد سیاسی تاکید کرد:« خروج از پیمان NPT اقدامی به‌غایت پرریسک است که می‌تواند کشور را در معرض خطر انزوا و حتی رویارویی نظامی قرار دهد. پایبندی هوشمندانه به پیمان منع گسترش سلاحهای کشتار جمعی، می‌تواند دست ما را برای چانه‌زنی‌ها باز کرده و از موقعیت های انفعالی پیشگیری کند.هنوز هم می توان امیدوار بود رئیس‌جمهور در جریان حضور در نیویورک ابتکاری متفاوت نشان دهد و باب گفت‌وگوهای تازه را بگشاید. چنین اقدامی نه به معنای عدل از اصول، بلکه تلاشی برای حفظ منافع ملی در پرتو واقعیت‌های جهانی است.