نسیم گیلان - خراسان / تنها چند روز به شروع سال تحصیلی جدید مانده و گفتن بعضی جملات به دانش‌آموز توسط والدین مانند «دوره بخور و بخواب تمام شد»، آسیب‌زاست
مثل برق و باد، سه ماه تابستان تمام شد و حالا در آستانه شروع سال تحصیلی جدید هستیم. بعضی دانش‌آموزان از این فرصت برای افزایش آگاهی و یادگیری مسائل جدید استفاده کردند و بعضی دیگر هم به خوش گذرانی و بازی گذراندند. با این حال، روزهای پایانی شهریور برای بسیاری از دانش‌آموزان با هیجان و اضطراب همراه است. والدین هم در این روزها در تلاش اند فرزندانشان را برای شروع سال جدید آماده کنند. نوع گفت‌وگوی والدین با کودک یا نوجوان می‌تواند تعیین کند، سال تحصیلی با شوق آغاز شود یا با نگرانی.
1 شروعی تازه، نه پایان خوشی‌ها
یکی از اشتباهات رایج والدین گفتن جملاتی مانند «دیگه تعطیلات تموم شد» است. این پیام آغاز مدرسه را پایان شادی‌ها معرفی می‌کند. بهتر است والدین بگویند: «امسال فرصت‌های تازه‌ای داری تا چیزهای جدید یاد بگیری و تجربه‌های متفاوتی داشته باشی.» این نگاه، سال تحصیلی را به یک ماجراجویی و فرصت رشد تبدیل می‌کند، نه یک اجبار خسته‌کننده.
2 یادآوری موفقیت‌های گذشته
بازار ![]()
بچه‌ها وقتی می‌شنوند والدین پیشرفت‌های قبلی آن ها را دیده‌اند، اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا می‌کنند. گفتن جمله‌ای مثل «یادت میاد پارسال چه‌قدر در درس فارسی قوی شدی؟ مطمئنم امسال هم می‌تونی موفق باشی» کمک می‌کند کودک توانایی‌هایش را باور کند و با انگیزه بیشتری شروع کند.
3 گفت‌وگو درباره احساسات، نه فقط تکالیف
کودکان در آغاز مدرسه نگرانی‌هایی دارند؛ مثل پیدا کردن دوست یا روبه‌رو شدن با معلم. والدین می‌توانند با پرسش‌هایی مانند: «از دیدن دوستات بیشتر خوشحال می‌شی یا از یاد گرفتن درس‌های جدید؟ چیزی هست که باعث نگرانیت باشه؟» به فرزندشان نشان دهند که احساساتش مهم است و شنیده می‌شود.
4 نگرش متعادل به درس و زندگی
وقتی دانش‌آموز بداند درس خواندن همه زندگی او را پر نمی‌کند، انگیزه‌اش بیشتر می‌شود. والدین می‌توانند بگویند: «درس مهمه، ولی استراحت و بازی هم لازمه. بیا با هم برنامه‌ای بچینیم که هم به تکالیف برسی هم وقت تفریح داشته باشی.» درگیر کردن کودک در تصمیم‌گیری، همکاری و اشتیاق او را افزایش می‌دهد.
5 تمرکز بر تلاش، نه فقط نتیجه
به‌جای فشار برای نمره بالا، والدین باید ارزش تلاش و پشتکار را یادآور شوند. جملاتی مانند «مهم اینه قدم به قدم جلو بری. نمره خوب نتیجه تلاشت هست» یا «ممکنه بعضی درس‌ها سخت باشه، ولی هر قدم کوچکی ارزش داره» به کودک می‌آموزد که اشتباه بخشی طبیعی از یادگیری است. این نگرش ترس از شکست را کم می‌کند و اعتمادبه‌نفس می‌سازد.
6 پیام امنیت و حمایت
مهم‌ترین حرفی که والدین می‌توانند بزنند این است: «ما همیشه کنارت هستیم، مهم تلاش توست نه نمره‌ات.» این پیام امنیت روانی ایجاد می‌کند و استرس شروع سال جدید را کاهش می‌دهد.
نکته پایانی
در نهایت والدین باید خود هم نمونه باشند. دانش‌آموزان بیشتر از آن چه والدین می‌گویند، از رفتار آن ها یاد می‌گیرند. نشان دادن علاقه به یادگیری، مطالعه کردن و مدیریت زمان، الگویی قدرتمند برای فرزندان ایجاد می‌کند. همچنین ایجاد فضایی امن و حمایت‌کننده که در آن کودک بتواند نگرانی‌ها، هیجانات و مشکلات خود را بیان کند، از اهمیت زیادی برخوردار است. به یاد داشته باشیم گفت‌وگوهای والدین در آغاز سال تحصیلی می‌تواند مسیر یک سال را تعیین کند. اگر به‌جای سختی‌ها بر فرصت‌ها و توانایی‌ها تمرکز کنیم، فرزندانمان با امید و آرامش بیشتری مدرسه را شروع خواهند کرد.
نویسنده: سمانه تعلیم‌دهنده | کارشناس‌ارشد مشاوره توان‌بخشی