نسیم گیلان - ایسنا / تشخیص زودهنگام و دقیق بیماری آلزایمر هنوز در بسیاری از نقاط جهان دشوار است و پزشکان از اسکن‌های مغزی گران‌قیمت مانند ام‌ارآی (MRI) و پت اسکن (PET) برای بررسی علائم بیماری آلزایمر استفاده می‌کنند.
این آزمایش‌ها، شکل و فعالیت مغز را نشان می‌دهند، اما هزینه زیادی نیز برای بیماران به همراه دارند، دسترسی به آنها در بسیاری از کلینیک‌ها دشوار است و نمی‌توان اغلب برای معاینات منظم از آنها استفاده کرد. اکنون، دانشمندان در بریتانیا روش جدیدی را آزمایش کرده‌اند که ممکن است به تغییر این وضعیت کمک کند.
بازار ![]()
این روش، طیف‌سنجی نزدیک به مادون قرمز پهن باند (BNIRS) نام دارد و از نور برای بررسی نحوه عملکرد مغز استفاده می‌کند. این ابزار کوچک، قابل حمل، بدون درد و بدون نیاز به سوزن یا تزریق است. آنچه این اسکن را از انواع قدیمی‌تر اسکن‌های نوری مغز متمایز می‌کند، این است که می‌تواند چیزی بیش از جریان خون را اندازه‌گیری کند. همچنین به نحوه تولید انرژی سلول‌های مغز نیز می‌پردازد که مورد مهمی در بیماری آلزایمر محسوب می‌شود زیرا در این بیماری، مغز به آرامی توانایی تولید و استفاده از انرژی را از دست می‌دهد.
بخش کلیدی این فرآیند انرژی، آنزیمی به نام «سیتوکروم اکسیداز سی» است. این آنزیم به مغز کمک می‌کند تا غذا را به انرژی تبدیل کند. وقتی فردی به آلزایمر مبتلا شود، این آنزیم به خوبی کار نمی‌کند. ابزار جدید می‌تواند تغییرات در این آنزیم را تشخیص دهد و به دانشمندان اطلاعات بهتری از میزان سلامت مغز بدهد.
دانشمندان در این پژوهش کوچک، دستگاه جدید را روی 19 فرد مسن آزمایش کردند. شرکت‌کنندگان به سه گروه تقسیم شدند؛ یک گروه هیچ مشکل حافظه‌ای نداشتن، گروه دوم مشکلات خفیف حافظه داشتند و گروه آخر در مراحل اولیه بیماری آلزایمر بودند.
هر فرد به یک صفحه شطرنجی ساده سیاه و سفید روی صفحه نمایش نگاه می‌کرد در حالی که دستگاه تغییرات در خون و فعالیت مغز را اندازه‌گیری می‌کرد. آنان دریافتند که پاسخ مغز به صفحه شطرنجی برای هر گروه متفاوت به نظر می‌رسید، به عنوان مثال، اینکه سیگنال‌ها چقدر قوی بودند و چه مدت طول کشید تا به اوج خود برسند، الگوهای واضحی را بر اساس سطح حافظه فرد نشان می‌داد.
آنان همچنین دریافتند که وقتی داده‌های مربوط به «سیتوکروم اکسیداز سی» را در نظر گرفتند، ارتباط بین فعالیت مغز و توانایی تفکر بسیار قوی‌تر شد؛ بدون این داده‌ها، ابزار دقت کمتری نشان داد.
بررسی نحوه استفاده مغز از انرژی می‌تواند سرنخ‌های مهمی در مورد سلامت مغز ارائه دهد. این دستگاه می‌تواند به تشخیص زودهنگام آلزایمر و ردیابی سرعت وخامت آن کمک کند. دانشمندان همچنین گفتند که این اولین باری است، این نوع فعالیت انرژی در افراد زنده مبتلا به آلزایمر با استفاده از دستگاه کوچک و پوشیدنی اندازه‌گیری شده است.
نتایج هنوز در مراحل اولیه است و این پژوهش فقط شامل تعداد کمی از افراد بوده است، اما دانشمندان معتقدند که با تحقیقات بیشتر، این دستگاه می‌تواند به بخشی از مراقبت‌های منظم تبدیل شود. این دستگاه می‌تواند در کلینیک‌ها یا حتی در خانه برای آزمایش عملکرد مغز به دفعات بیشتر و آسان‌تر استفاده شود. این ابزار می‌تواند به پزشکان کمک کند تا دریابند که یک درمان چقدر خوب عمل می‌کند یا علائم مشکلات مغزی را قبل از بدتر شدن حافظه مشاهده کنند.
سایت ساینس گزارش کرد، به‌طور خلاصه، این پژوهش، روشی جدید، ارزان‌تر و آسان‌تر برای بررسی نحوه عملکرد مغز را نشان می‌دهد. این دستگاه ممکن است به افراد و پزشکان ابزاری بهتر برای تشخیص زودهنگام آلزایمر و مدیریت بهتر آن ارائه دهد.
نتایج این پژوهش در نشریه «اپتیک زیست پزشکی» (Biomedical Optics) منتشر شده است.