نسیم گیلان - زومیت / مورچه‌های درختی سبز از سرده مورچه‌های بافنده با شش پا و نیروی خارق‌العاده، تیمی می‌سازند که با پشت‌سرگذاشتن قوانین گروهی، حریفان بزرگ را شکست می‌دهد.
مورچه‌های بافنده، با شش پای چسبنده و توان کششی فوق‌العاده، نشان می‌دهند در طبیعت گاهی کوچک‌ترین موجودات از بزرگ‌ترین‌ها هم قدرتمندترند. هر مورچه به تنهایی نیرویی معادل 60 برابر وزن خود تولید می‌کند، اما وقتی 15 مورچه با هم کار می‌کنند، توان هر عضو به بیش از 100 برابر وزن خود می‌رسد. قدرت گروهی آن‌ها فراتر از مجموع توان تک‌تک اعضاست، بنابراین هماهنگی دقیق زنجیره و چسبندگی فوق‌العاده پاها به زمین، باعث می‌شود کوچک‌ترین اعضا بتوانند حریفان بسیار بزرگ‌تر را نیز شکست دهند.
بازار ![]()
مورچه درختی سبز (Oecophylla smaragdina) گونه‌ای از سرده‌ی مورچه‌های بافنده، با توجه به نسبت قدرت کششی‌شان به وزن بدن، از قوی‌ترین موجودات در دنیای جانوران به شمار می‌روند. این حشرات شگفت‌انگیز، با گستره‌ی زیستی از هند تا شمال استرالیا، برای ساخت لانه از روشی منحصر‌به‌فرد استفاده می‌کنند: زنجیره‌هایی طولانی تشکیل می‌دهند و با قفل‌شدن آرواره‌ها به شکم مورچه‌ی جلویی، برگ‌ها را به شکل لوله در می‌آورند تا لانه‌ای مستحکم بسازند.
به‌گزارش نیوساینتیست، کریس رید و تیمش در دانشگاه مک‌کواری سیدنی، در آزمایشی برای سنجش قدرت واقعی مورچه‌ها، به جای برگ‌های طبیعی، برگ‌های کاغذی در اختیار آن‌ها گذاشتند و نوک برگ‌ها را به یک مبدل نیرو متصل کردند تا میزان کشش گروه‌ها ثبت شود. گروه‌هایی تا 17 مورچه در این آزمایش شرکت داشتند و رفتار جمعی آن‌ها با دقت بررسی شد.
نتایج آزمایش نشان داد هر مورچه به تنهایی قادر به تولید نیرویی معادل با 60 برابر وزن بدن خود است، اما در گروه 15 تایی، هر عضو بیش از 100 برابر وزن خود نیرو وارد کرد. این رقم نشان می‌دهد که توان هر فرد در قالب یک تیم تقریباً دو برابر می‌شود و قدرت کلی گروه به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد.
مورچه‌ها توانستند قاعده تنبلی گروهی را دور بزنند و خلافش را ثابت کنند
نتیجه‌ی به‌دست‌آمده برخلاف اصل شناخته‌شده «اثر رینگلمن» یا تنبلی گروهی است که بیان می‌کند در کار گروهی، هرچه تعداد افراد بیشتر شود، بازدهی تک‌تک اعضا کاهش می‌یابد، زیرا هماهنگی و انگیزه‌ی فردی افت می‌کند. مورچه‌های بافنده اما توانستند این قاعده را دور بزنند و نشان دهند که قدرت گروهی می‌تواند فراتر از مجموع توان تک‌تک اعضا باشد.
قدرت مورچه‌ها حتی بدون درنظر‌گرفتن مقیاس انسانی نیز بسیار چشمگیر است. به‌باور رید، آن‌ها می‌توانند در مسابقه‌ی طناب‌کشی حریفان قدرتمندی باشند. او می‌افزاید: «مورچه‌های بافنده حتی اگر به اندازه‌ی یک خوکچه هندی باشند، ممکن است انسان‌ها را شکست دهند. بزرگ‌ترین مزیت آن‌ها داشتن شش پا و توانایی فوق‌العاده‌ی هر پا برای تماس و چسبندگی به زمین است.»
به نظر می‌رسد توانایی چسبندگی به زمین، کلید دورزدن اثر رینگلمن باشد. هنوز مکانیزم دقیق این پدیده مشخص نیست، اما فرضیه‌ای می‌گوید بخشی از مورچه‌ها در زنجیره، به زمین قفل می‌شوند و دیگران عمل کشیدن را انجام می‌دهند؛ روشی شبیه به ضامن نیرو «فورس رتچت» که قدرت گروهی را افزایش می‌دهد.
در پایان، رید می‌افزاید وقتی مورچه‌های بافنده را با گونه‌های دیگر مقایسه می‌کنیم، نیروی اتصال آن‌ها به زمین واقعاً بی‌نظیر و تقریباً ده برابر دیگر مورچه‌هاست. این ویژگی باعث می‌شود عملکرد گروهی آن‌ها فراتر از انتظار باشد و نشان می‌دهد که هماهنگی طبیعی و ساختار فیزیکی بدنشان، نقشی حیاتی در قدرت فوق‌العاده‌شان دارد.
یافته‌های پژوهش در نشریه Current Biology منتشر شده است.