نسیم گیلان - دنیای اقتصاد / نظام بانکی سرانجام برای نجات بورس وارد عمل شد؛ خبر بسته حمایتی 60 همتی از سوی بانک مرکزی در شرایطی منتشر شد که چهار روز متوالی صف‌های فروش سنگین، معاملات را قفل کرده بود. با وجود گشایش قفل‌ها، بورس تهران روز چهارشنبه بزرگ‌ترین خروج سرمایه حقیقی تاریخ خود را تجربه کرد و 13همت پول از گردونه دادوستدها خارج شد. در همین روز، ارزش معاملات به بیش از 27همت رسید؛ رکوردی که در پنج سال اخیر سابقه نداشت. آمارهای هفتگی نیز تصویر مشابهی را ترسیم می‌کند؛ شاخص کل در دومین هفته تیر با افت 10درصدی تا سطح 2میلیون و 689هزار واحد پایین آمد و نماگر هموزن هم 8درصد عقب نشست و به این ترتیب، بازدهی شاخص کل را که در میانه اردیبهشت‌ماه به 20درصد رسیده بود، تبخیر کرد. همزمان، نسبت قیمت به درآمد بازار (P/E) تا مرز حساس 6واحد نزول کرد و بر جذابیت نسبی سهام افزود. گفته می‌شود ورود نهادهای اقتصادی در روز چهارشنبه هیجان‌های منفی را تخلیه کرده و بخت بورس را برای آغاز هفته‌ای متعادل‌تر بالا برده است.
بورس تهران، با خبر حمایت 60همتی نظام بانکی، موفق شد از ورطه‌‌‌ای که روزهای قبل درگیر آن بود، خارج شود. سیاستگذار با پذیرش بحران پس از 4روز سخت دست به کار شد تا قفل معاملات را باز کند. هرچند همچنان فشار عرضه بر بازار سهام مغلوب است، اما در صورتی که حمایت‌‌‌های پولی بانک مرکزی تداوم یابد، می‌توان به آینده بازار سهام امیدوار ماند. به خصوص آنکه شاخص کل بورس با افت 42هزار واحدی، در محدوده 2میلیون و 689هزار واحد آرام گرفت که حمایتی مهم به شمار می‌‌‌رود. نماگر هموزن هم با افت ارتفاع 1.73درصدی مواجه شد.
بازگشایی قفل معاملات بورسی، ارزش دادوستدها را به بیش از 27همت رساند. ضمن آنکه خروج بیش از 13همت پول حقیقی، رکورد تاریخی تغییر مالکیت حقیقی را شکست. با کاهش شاخص‌‌‌های سهامی، بازدهی نماگر اصلی بورس، از ابتدای سال به منفی 0.77درصد رسید. این درحالی است که بازدهی دلار طی این مدت، منفی 8.3 بوده و طلای 18عیار، کاهش 9.5درصدی قیمت را به ثبت رسانده‌‌‌اند. با وجود آنکه بورس از سایر بازارها جلوتر است، اما برای تداوم رقابت بازار سهام با سایر دارایی‌‌‌ها نیاز است تا ضمن اصلاح برخی از سیاست‌های اقتصادی، نحوه مدیریت و نظارت بر بازار نیز مورد بازنگری قرار گیرد.
بازار

حمایت نظام بانکی
پس از جلسات بانک مرکزی و سازمان بورس اوراق بهادار، طی دو هفته اخیر نخستین گام حمایت از بازار سهام با تزریق 60همت در دستور کار قرار گرفت. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، قرار است جلسات منظم و مستمر برای ساماندهی به بازار تداوم داشته باشد. پس از پذیرش تحولات چند روز اخیر بالاخره نهادهای اقتصادی به یاری بازار آمدند. حمایت دیرهنگام از بورسی‌‌‌ها ضمن انتقادهایی که از سوی فعالان این بازار به همراه داشته، اعتماد عمومی را نیز کمرنگ کرده است.
حمایت‌‌‌های مورد اشاره از بورس، سبب شد تا صف فروش بسیاری از نمادها جمع‌آوری شده و حتی قیمت سهام برخی از شرکت‌های بورسی در محدوده مثبت تابلو مورد معامله قرار بگیرند. این درحالی است که طی 4روز گذشته، قفل محکم معاملات بازار سهام در عمل ویژگی نقدشوندگی این بازار را در هاله‌‌‌ای از ابهام فرو برده بود. بازگشایی این قفل، موجب شد تا ارزش معاملات خرد بازار سهام از 27همت عبور کند. این رقم طی 5سال اخیر سابقه نداشته است. آخرین‌‌‌بار در 3شهریور 99، عددی بیش از رقم ارزش معاملات روز گذشته به ثبت رسید.
همچنین با وجود آنکه 45درصد از نمادهای بورسی سبزپوش شده‌‌‌اند، اما عطش حقیقی‌‌‌ها برای خروج از بازار، سبب شد تا بیش از 13هزار میلیارد تومان از سرمایه این افراد از گردونه دادوستدهای بازار سهام خارج شود. این میزان از خروج پول در تاریخ بورس تهران سابقه نداشته است. به نظر می‌‌‌رسد، با فرار بی‌‌‌سابقه حقیقی‌‌‌ها و جمع‌آوری صف‌‌‌های فروش در کنار حمایت بانک مرکزی، هیجانات منفی تا حد زیادی تخلیه شده باشد. از این‌‌‌رو، در صورتی که طی تعطیلات پیش‌‌‌رو، خبرهای ضدونقیض سیاسی دست‌‌‌وپاگیر بازار نشود، می‌توان به روزهای بهتر طی هفته آینده امیدوار ماند. 

شاخص کل در کف حمایتی 1404
نماگر اصلی بازار طی آخرین‌‌‌ روز هفته با افت 42هزار واحدی همراه شد. با نزدیک شدن شاخص کل به حمایت 2میلیون و 680 تا 2میلیون و 700هزار واحد، احتمال آنکه حمایت نهادهای اقتصادی به کمک بازار سهام بیاید، بسیار زیاد است. حمایت مذکور، همان محدوده‌‌‌ای است که اوایل سال جاری بازار را به سمت یک روند صعودی هدایت کرده و شاخص کل بورس را تا محدوده 2میلیون و 350هزار واحد نیز رساند. در صورتی که حمایت‌‌‌های مالی در کنار تغییر رویه‌ها و سیاستگذاری‌‌‌های اقتصادی صورت پذیرد، احتمالا حمایت تکنیکالی بورس نیز تقویت خواهد شد.
به خصوص آنکه نسبت قیمت به سود یا P/E بازار نیز در نزدیکی مرز حساس 6واحد قرار گرفته است. به‌‌‌طور تاریخی بورس تهران نسبت به P/E 6واحد و کمتر از آن واکنش مثبت نشان داده است. قیمت اغلب نمادهای مورد معامله در بازار سهام به قدری جذاب شده‌‌‌اند که سرمایه‌گذاران خوش‌‌‌بین را برای ورود پله‌‌‌ای آماده کنند. نسبت قیمت به سود بازار با توجه به وجود ریسک‌‌‌های سیستماتیک و رشد نرخ بهره بدون ریسک این پتانسیل را دارد که اعداد بسیار پایین‌‌‌تر را به خود ببیند. هرچند گزارش‌های درآمدی بهار که رشد قابل توجه فروش ریالی شرکت‌ها نسبت به بهار سال قبل را نشان می‌دهد، نویدبخش بهبود سودآوری در صنایع است. روند انتشار صورت‌‌‌های مالی فصل اول1404 به زودی آغاز می‌شود. این موضوع می‌تواند نقش مهمی در ایجاد سد محکم برای ادامه ریزش قیمت‌‌‌ها داشته باشد. 
رقابت بورس با بازارها
با از دست‌‌‌رفتن مرز 2.7میلیون واحد توسط نماگر اصلی بورس تهران، شاخص کل بورس طی هفته جاری 3 ابرکانال را از دست داد. به‌‌‌طوری که این نماگر به سطوح پایین‌‌‌تری نسبت به محدوده‌‌‌ای که ابتدای سال در آن قرار داشت، رسید. به همین دلیل، بازدهی شاخص کل بورس از ابتدای سال به منفی 0.77درصد رسید. این درحالی است که دلار بازار آزاد در این مدت، افت 8.3درصدی و طلای 18عیار نیز کاهش 9.5درصدی را تجربه کرده است. با وجود افت سنگین شاخص‌‌‌های سهامی طی 5روز معاملاتی اخیر، همچنان بازدهی بورس در صدر بازدهی بازارها قرار دارد. امید است تا با اتخاذ رویکرد درست سیاسی و اقتصادی، مسیر رشد بازارهای موازی بورس تهران، مسدود شده و پول‌‌‌های سرگردان این بازارها به سمت بازار سهام هدایت شود. با این حال، سنگینی سایه ریسک‌‌‌های سیاسی می‌تواند بازار سهام از صدرنشینی به قعر جدول بازارها هدایت کند.