نسیم گیلان - مهر / مدیر عامل یک شرکت دانش بنیان گفت: بعد از 5 سال از ورود روباتهای سمپاش وارداتی و باتوجه به مسائل حاکمیتی و امنیتی موجود ضرورت بومی سازی این محصول در حوزه کشاورزی بیش از پیش احساس می شود.
مهدی اعتمادی مدیر یک شرکت دانش بنیان فعال حوزه دانش بنیان و کشاورزی از یک محصول روباتیک و هوشمند در این حوزه خبر داد و گفت: استفاده از روبات‌های سمپاش، به‌ویژه روبات‌های هوایی در حوزه کشاورزی ارزش افزوده و مزایای قابل‌توجهی ایجاد می‌کند. دلیل این موضوع نیز کاملاً روشن است: در روش‌های سنتی، عملیات سمپاشی نیازمند نیروی انسانی زیاد، زمان طولانی و در عین حال، همراه با راندمان پایین و پخش غیر یکنواخت سم است. همچنین خطرات و آسیب‌های تنفسی برای نیروی انسانی بسیار بالا است.
وی تصریح کرد: با پیشرفت فناوری، لزوم جایگزینی این روش‌ها احساس شد. یکی از مهم‌ترین راهکارها، مکانیزه کردن فرآیند سمپاشی بود. در ابتدا، تراکتورها، تریلرها و انواع سمپاش‌های زمینی به عنوان جایگزین مورد استفاده قرار گرفتند، اما این روش‌ها نیز مشکلاتی به همراه داشتند. از جمله آسیب مستقیم به محصولات در حین عبور ماشین‌آلات که موجب لهیدگی و تلفات می‌شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این روش‌ها، بین 10 تا 15 درصد محصولات کشاورزی عملاً در فرآیند سمپاشی آسیب می‌بینند.
وی با معرفی روبات‌های سم‌پاش هوایی به این نکته اشاره کرد که استفاده از این نوع فناوری چه به‌صورت وارداتی و چه به‌صورت اسمبل‌شده از نمونه‌های خارجی بیش از پنج سال است که به‌طور پراکنده در بخش کشاورزی کشور رواج یافته است.
بازار

قوانین استفاده از ربات سمپاش
اعتمادی توضیح داد: با این حال، این روبات‌های پرنده نیز مانند خودروها، مشمول ضوابط و مقررات حاکمیتی هستند و استفاده از آن‌ها تابع قوانین مشخصی است. همان‌طور که خودروها زیر نظر نیروی انتظامی و پلیس راهور پلاک‌گذاری و شماره‌گذاری می‌شوند، روبات‌های سم‌پاش هوایی نیز باید مجوز دریافت کرده، شماره‌گذاری شوند و تنها با اخذ مجوز مربوطه، مجاز به فعالیت در مناطق مورد نظر برای عملیات سم‌پاشی خواهند بود.
وی همچنین اضافه کرد: برای استفاده از روبات‌های هوشمند سم‌پاش، دریافت مجوزهای لازم از مراکز و نهادهای ذی‌ربط الزامی است. در حال حاضر، روبات‌های وارداتی فاقد سیستم‌های کنترلی و الکترونیکی پیشرفته برای مدیریت مجوزها هستند؛ بنابراین کلیه مراحل باید به‌صورت دستی انجام شود. به این معنا که کاربر یا بهره‌بردار پیش از استفاده از سامانه‌های مکانیزه هوایی باید ابتدا مجوز لازم را به‌صورت دستی دریافت کرده و سپس دوره‌های آموزشی مربوطه را طی کند. همچنین برای هر منطقه‌ای که قرار است عملیات سم‌پاشی انجام شود، باید مجوز جداگانه‌ای به‌صورت دستی درخواست و دریافت شود تا امکان اجرای عملیات در آن محدوده فراهم گردد.
مدیر این شرکت دانش بنیان در ادامه توضیح داد: این مجوز باید ازسازمان هواپیمای کشوری و استانداری همان استان که نیازمند استفاده از این سرویس هستند، دریافت شود.
نمونه های خارجی تحت نظارت کامل حاکمیتی نیستند
وی اظهار کرد با توجه به وارداتی بودن سیستم‌های موجود در بازار، مدارهای الکترونیکی و نرم‌افزارهای آن‌ها فاقد قابلیت اتصال به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت داخلی هستند و امکان قرارگیری در بسترهای حاکمیتی و نظارتی کشور را ندارند. این محدودیت به‌طور مستقیم لزوم بومی‌سازی این سیستم‌ها را آشکار می‌سازد تا بتوان آن‌ها را در چارچوب‌های نظارتی و امنیتی داخلی تعریف و مدیریت کرد.اگرچه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای طراحی سامانه‌های مکمل به‌منظور نظارت بر محصولات وارداتی انجام شده است، اما این اقدامات تاکنون به نتایج مطلوب و اثربخش نرسیده‌اند. در همین راستا، ما اقدام به طراحی و توسعه بومی سامانه‌های الکترونیکی کرده‌ایم و نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مورد نیاز را متناسب با شرایط اقلیمی، زیرساختی و امنیتی کشور بازطراحی و بومی‌سازی نموده‌ایم.
وی در ادامه بیان کرد: اینکه به شرایط اقلیم اشاره می کنم، یعنی پروفایل های هر محصول برنج، گندم، کلزا، خرما و سایر محصولات نیز در این سیستم از نظر نرم‌افزاری تعریف شده‌اند؛ به‌گونه‌ای که شرایط مربوط به سمپاشی، کاشت، داشت و نگهداری آن‌ها در قالب پروفایل‌هایی مشخص شده است. خدمات و سرویس‌ها نیز بر اساس این پروفایل‌ها برای هر محصول ارائه خواهند شد.
دو الزام اصلی برای داشتن این روبات ها
اعتمادی با بیان اینکه سیستم‌های الکترونیکی این سامانه‌ها به‌طور کامل بومی‌سازی شده‌اند گفت: روبات‌ها اکنون با نرم‌افزار و سخت‌افزار داخلی قابل عرضه هستند. برای استفاده نهایی از این ربات‌ها، دو الزام اصلی وجود دارد: الزام اول این است که این سامانه‌ها باید توسط سیستم نوآوری هوایی کشور تأیید شوند که مرجع آن سازمان هواپیمایی کشوری است. پس از اخذ این تأییدیه، استفاده از این سیستم‌ها مجاز خواهد بود و می توانند افراد این سیستم را روی ربات نصب کنند. افرادی که اقدام به خریداری این روبات ها میکنند در واقع تحت یک شبکه ملی و نظارت مرکزی قرار می گیرند و می توانند تمام نیازمندی های لازم را به صورت شبکه و سرویس آنلاین دریافت کنند. ما مدارات الکترونیک و سرویس های نرم افزاری لازم را در نمونه داخلی جایگزین کردیم که بتواند یک سیستم قابل نظارت خدمات و کاربری و سرویس داشته باشد.
مدیر این شرکت دانش بنیان در ادامه اظهار کرد: نمونه های وارداتی این روبات های سمپاش حدود پنج سال است که در حال استفاده هستند اما چون این روبات ها می توانند کاربری های غیر مجازی نیز داشته باشند و یا اینکه اصولا اگر حتی در کاربری مجاز فرد تخصص لازم را نداشته باشد می تواند هم به خود هم به افراد یا اماکن آسیب وارد کند؛ بنابراین لزوم منطبق کردن این روبات ها بر یک سیستم نظارتی اجتناب ناپذیر بوده با همین دلیل قانونگذار طی این چند سال به شدت استفاده از این روبات ها را محدود کرده و مجوزها را با شرایط خیلی سخت و زمان بر صادر می کند. ما با هدف فراهم کردن بستری مناسب برای بهره‌برداری مفید از این فناوری، اقدام به جایگزینی برخی سیستم‌ها یا افراد حقیقی کردیم تا این تکنولوژی از حالت مهجور بودن خارج شده و به‌درستی مورد استفاده قرار گیرد.
نقض قوانین روباتها را غیر فعال می کند
وی توضیح داد: در این سیستم، هر زمان که کاربر بخواهد از محدوده‌ها و محدودیت‌های تعریف‌شده عبور کند یا آن‌ها را نقض نماید، سیستم به‌طور خودکار واکنش نشان می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که یا اقدام به فرود می‌کند یا به موقعیت اولیه خود بازمی‌گردد و در همان‌جا می‌نشیند.
اولین روبات هوشمند کاملا داخلی
اعتمادی درباره وضعیت رقبای این محصول و جایگاه بازار این محصول توضیح داد: در مقایسه با رقبای خارجی، اول از همه باید بگوییم که ما بسیار خوشحالیم چون محصول شرکت ما به‌صورت کامل، از صفر تا صد، به‌صورت داخلی طراحی و تولید شده است. چرخه فناوری این محصول کاملاً بومی‌سازی شده و این موضوع جای خوشحالی زیادی دارد. نکته دوم این است که ما در حال حاضر هیچ نمونه داخلی مشابهی نداریم. با اینکه حدود شش تا هفت سال است که قانون‌گذار الزام به داخلی‌سازی این نوع محصولات را اعلام کرده، اما تاکنون محصول مشابهی که واقعاً داخلی باشد، در بازار عرضه نشده است. توجه داشته باشید که ما این مقایسه را در حوزه نظامی انجام نمی‌دهیم، چون آن حوزه کاملاً متفاوت است و استانداردها و کیفیت بسیار بالایی دارد. ما در حال حاضر، درباره محصولات تجاری و مصرف عمومی صحبت می‌کنیم. نمونه‌هایی که در این حوزه وجود دارند، همگی وارداتی‌اند؛ واقعاً استثنایی وجود ندارد. حتی آن‌هایی که تحت عنوان " alt="نسیم گیلان" width="100%" />

وی در ادامه توضیح داد که هنوز محصول ما بصورت رسمی معرفی نشده است. در حال حاضر ما در مرحله دسترسی به دانش فنی و ساخت نمونه مهندسی هستیم. مرحله پایلوت هنوز به‌طور کامل طی نشده است. در اینجا باید به دو مفهوم از واژه "پایلوت" اشاره کنم: پایلوت به‌معنای ساخت نمونه مهندسی و انجام آزمایش‌های فنی، که این مرحله طی شده است. پایلوت به‌معنای عرضه در چند استان و آغاز سرویس‌دهی، که این مرحله هنوز شروع نشده، زیرا نیازمند طی کردن فرایندهای قانونی و دریافت مجوزهای لازم است که هنوز وارد آن نشده‌ایم.
مدیر این شرکت دانش بنیان افزود: در خصوص تولید این محصول، ما در مرحله جذب سرمایه‌گذار قرار داریم. تاکنون با تعداد محدودی از شرکت‌های خصوصی مذاکرات اولیه انجام داده‌ایم و تفاهم‌نامه‌هایی نیز در سطح اولیه مطرح شده است. این همکاری‌ها ممکن است در قالب‌های مختلفی مانند تولید مشترک، اعطای حق تولید، یا مدل‌های دیگر شکل بگیرد؛ که جمع‌بندی نهایی آن‌ها منوط به ادامه رایزنی‌هاست. در این مرحله، ما از هرگونه مذاکره با سرمایه‌گذاران جدید که علاقه‌مند به همکاری باشند، استقبال می‌کنیم و آماده‌ایم تا در مورد جزئیات همکاری گفتگو کنیم.
این محصول حدود یک پنجم قیمت نمونه وارداتی آن است
اعتمادی گفت: با توجه به نوسانات روزانه قیمت ارز، اعلام رقم دقیق در حال حاضر دشوار است. اما بر اساس بررسی‌های اخیر، قیمت تقریبی این دستگاه کامل حدود یک میلیارد تومان است. این مبلغ شامل بدنه، باتری‌ها و موتورها می‌شود که بخش قابل توجهی از هزینه نیز مربوط به همین اجزا، به‌ویژه باتری‌ها، سیستم شارژ و موتورهاست. البته این بخش‌ها فناوری پیچیده‌ای ندارند، اما از نظر قیمتی، سهم بالایی در کل هزینه دارند. در مقابل، سیستم‌های الکترونیکی و ناوبری که بخش اصلی و پیچیده دستگاه از نظر هدایت و کاربری به حساب می‌آیند، در حال حاضر عمدتاً از شرکت‌های چینی تأمین می‌شوند. قیمت این سیستم‌ها در بازار، بسته به شرکت و کیفیت، بین 100 تا 150 میلیون تومان (با نرخ فعلی ارز) متغیر است.احتمال زیادی وجود دارد که نمونه‌های خارجی در آینده مجوز فعالیت نگیرند، چرا که هیچ‌کدام از آن‌ها توانایی انطباق کامل با الزامات یک سامانه مدیریت مرزی را ندارند.
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر درباره میزان نیاز به این محصول در استان گیلان اظهار کرد: استان گیلان حدود 240 تا 250 هزار هکتار زمین زیر کشت برنج دارد. مازندران هم در همین حدود است، در استان‌های خوزستان و شیراز نیز در مجموع حدود 180 تا 200 هزار هکتار زمین کشاورزی داریم. بنابراین، تنها در این سه چهار استان، نزدیک به 600 هزار هکتار زمین زیر کشت وجود دارد. من نقل قولی از آقای دکتر عباسی (مدیر وقت مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی در سه سال پیش) دارم که گفتند: در یک افق 10 ساله، سالانه به هزار دستگاه سمپاش هوایی نیاز داریم. در حال حاضر، حتی هزار دستگاه نیز در کل کشور فعال نیست. بنابراین، نیاز به این فناوری کاملاً محسوس است.