بزرگنمايي:

نسیم گیلان - تجارت نیوز / سازمان هواپیمایی کشوری، از طرحی برای تفکیک خدمات جانبی از بلیط پایه هواپیما خبر داد. مدلی مشابه ایرلاین‌های کم‌هزینه که مسافر تنها برای خدمات مورد نیاز هزینه می‌پردازد. این طرح در حالی مطرح شده که صنعت هوایی همچنان با چالش‌هایی چون افزایش نرخ سوخت، فرسودگی ناوگان و ... دست‌وپنجه نرم می‌کند.
افزایش مداوم قیمت بلیط هواپیما در سال‌های اخیر، باعث شده بخش قابل‌توجهی از مردم توانایی استفاده از این شیوه حمل‌ونقل را از دست بدهند. در چنین شرایطی، سازمان هواپیمایی کشوری به دنبال راهکارهایی برای بازنگری در مدل نرخ‌گذاری بلیط است تا از یک‌سو امکان مدیریت بهتر هزینه‌ها برای مسافران فراهم شود و از سوی دیگر، ایرلاین‌ها بتوانند با انعطاف بیشتری خدمات ارائه دهند.
یکی از طرح‌های مطرح‌شده، تفکیک خدمات جانبی مانند حمل بار، پذیرایی و انتخاب صندلی از بلیط پایه است. اما آیا با اجرای چنین طرح‌هایی مشکلات اصلی ناوگان هوایی کشور و مشکل افزایش قابل توجه قیمت بلیط‌ها رفع می‌شود؟
خدمات هواپیما به صورت جداگانه قیمت‌گذاری می‌شود
بازار
مهدی رمضانی، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری، روز یکشنبه 4 خرداد 1404، در نشست خبری هم‌اندیشی، از برنامه‌ای برای بازنگری در مدل نرخ‌گذاری بلیط هواپیما خبر داد. او گفت: براساس جلسات برگزارشده با ایرلاین‌ها، قرار است خدماتی مانند بار، پذیرایی، انتخاب صندلی و … به‌ صورت مجزا قیمت‌گذاری شوند و تنها در صورت درخواست مسافر، هزینه آن به بلیط اضافه شود.
در این مدل پیشنهادی، مقرر شده است که خدماتی نظیر حمل بار، پذیرایی و سایر خدمات جانبی با هزینه مشخصی به مسافران ارائه شود. همچنین، ایرلاین‌ها می‌توانند بسته به سطح خدمات و رتبه‌ خود، نرخ بلیط پایه را تعیین کنند. هرچه رتبه یک شرکت هواپیمایی بالاتر باشد، امکان افزایش قیمت بلیط نیز برای آن وجود دارد.
با این روش، ساختار نرخ‌گذاری منعطف‌تر شده و مسافر تنها برای خدمات مورد نیاز خود هزینه می‌پردازد.
پیگیری‌های تجارت‌نیوز از سازمان هواپیمایی کشوری حاکی از آن است که این ایده در حال حاضر تنها یک طرح کلی محسوب می‌شود و هنوز به تصویب نرسیده است و ظرف دو تا سه هفته آینده وضعیت این طرح مشخص می‌شود.
در حال حاضر، در سیستم فروش بلیط هواپیما در ایران، تمامی خدمات در یک بسته کلی و بدون تفکیک محاسبه می‌شوند. به‌عبارت دیگر، هزینه بار، پذیرایی، صندلی و سایر خدمات در قیمت نهایی بلیط لحاظ می‌شود، حتی اگر مسافر از آنها استفاده نکند.
همچنین، بعضی شرکت‌های هواپیمایی به ایسنا اعلام کردند که امکان ارائه خدمات جداگانه نظیر امکان انتخاب نوع غذا، صندلی، میزان بار و … وجود دارد، اما این طرح هنوز عملیاتی نشده است.
طرح سازمان هواپیمایی کشوری مشابه رویکرد شرکت‌های هواپیمایی کم‌هزینه است
این رویکرد مشابه شرکت‌های (Low-Cost Carrier) یا به عبارتی، شرکت‌های هواپیمایی کم‌هزینه است. براساس‌ این رویکرد، ایرلاین‌ها خدمات سنتی پرواز را از بلیط پایه تفکیک کرده و بلیط را با قیمت کمتری ارائه می‌کنند.
در این شیوه، مسافر برای بهره‌مندی از خدماتی مانند وعده غذایی، اولویت در سوار شدن، انتخاب صندلی یا حمل بار، باید هزینه جداگانه‌ای پرداخت کند. این رویکرد از یک‌سو امکان انتخاب‌های متنوع‌تر را فراهم می‌کند و از سوی دیگر، بلیط پایه را با قیمت پایین‌تری در اختیار مسافران قرار می‌دهد.
چه عواملی در افزایش قبمت هواپیما نقش دارند؟
در سال‌های اخیر، قیمت بلیط هواپیما همواره روند صعودی داشته و عوامل متعددی در این افزایش قیمت‌ها نقش دارند. عواملی نظیر تحریم‌های بین‌المللی، فرسودگی ناوگان هوایی، رشد نرخ ارز، هزینه‌های بالای تعمیرات و سیاست‌های ارزی داخلی، همگی بر افزایش قیمت بلیط هواپیما در سال‌های اخیر تأثیرگذار بوده‌اند.
مشکل اصلی قیمت‌گذاری بلیط هواپیما، تفکیک خدمات نیست
شاید این طرح تا حدی بتواند بر کنترل قیمت بلیط هواپیما و صرفه‌جویی توسط مسافر تأثیر بگذارد، اما نمی‌تواند نقش قابل توجهی در کاهش قیمت بلیط هواپیما داشته باشد. چراکه عواملی نظیر مشکل در تأمین قطعات به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، فرسوده بودن ناوگان، نرخ ارز، افزایش هزینه‌های سوخت هواپیما و … بر قیمت بلیط هواپیما تأثیر گذاشته‌اند و به همین دلیل، بسیاری از اقشار جامعه نمی‌توانند با هواپیما سفر کنند.
به طور مثال، از اول فروردین 1404، قیمت هر لیتر سوخت جت (ATK) برای شرکت‌های هواپیمایی داخلی، طبق بخشنامه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و بر اساس قانون بودجه 1403، از 600 تومان به 11 هزار تومان و‌ بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده، افزایش یافت. این نرخ معادل 30 درصد قیمت خرید از پالایشگاه‌ها تعیین شده است.
همچنین، به دلیل فرسوده بودن ناوگان، در روزهای پیک سفر نظیر تعطیلات، قیمت بلیط در مقاصد پرتردد افزایش پیدا می‌کند.
بنابراین، شاید تصویب این طرح در صرفه‌جویی هزینه‌ها و حتی تنوع در دریافت خدمات مورد نیاز مسافر نقش مهمی ایفا کند، اما پیش از هر چیز، باید مشکلاتی نظیر تحربم‌‌ها، فرسوده بودن ناوگان و … برطرف شوند. چنین طرح‌هایی در گام‌های بعدی می‌توانند در کاهش هزینه‌ها مؤثر واقع شوند.