بزرگنمايي:

نسیم گیلان - زومیت / این موضوع که بهتر است شب‌ها قبل از خواب دوش بگیریم یا صبح زود، پرسشی رایج محسوب می‌شود که از مدت‌ها پیش محل بحث و گفتگو بوده است.
طرفداران دوش صبحگاهی آن را گزینه‌ای بی‌رقیب می‌دانند، چرا که به بیدارشدن کمک می‌کند و آغاز روزی پرانرژی و تازه را ممکن می‌سازد. درمقابل، طرفداران دوش شبانه معتقدند بهترین زمان برای شست‌وشو و پاک‌سازی تن از آلودگی‌ها و آرام‌سازی ذهن پیش از خواب، پایان روز است.
اما تحقیقات علمی در این‌باره چه می‌گویند؟ پریمرز فریستون، مدرس ارشد میکروبیولوژی بالینی در دانشگاه لستر انگلستان، در یادداشتی در وب‌سایت کانورسیشن، پاسخی صریح به این پرسش می‌دهد. او می‌نویسد: «به‌عنوان میکروبیولوژیست، می‌توانم بگویم برای این پرسش، پاسخ روشنی وجود دارد.» فریستون طرفدار دوش‌گرفتن در صبح است.
بازار
پیش از پرداختن به زمان مناسب برای دوش گرفتن، باید بر این نکته تاکید کرد که دوش گرفتن، فارغ از زمان آن، جزء اساسی و ضروری برنامه‌ بهداشت فردی به‌شمار می‌رود.
شست‌وشوی منظم ملحفه‌ها نقشی کلیدی در اثربخشی دوش گرفتن و حفظ پاکیزگی پوست دارد
دوش گرفتن باعث زدودن چربی‌ها و آلودگی‌های سطح پوست می‌شود و همین امر نقشی کلیدی در پیشگیری از التهاب‌ها، حساسیت‌ها و عفونت‌های پوستی ایفا می‌کند. دوش گرفتن همچنین عرق را از پوست پاک می‌کند که این امر به کاهش بوی نامطبوع بدن کمک می‌نماید.
گرچه بسیاری از ما تصور می‌کنیم بوی بدن ناشی از عرق است، این بو توسط باکتری‌هایی تولید می‌شود که روی سطح پوست زندگی می‌کنند. عرق تازه، در حقیقت، بدون بو است.
باکتری‌های ساکن پوست، به‌ویژه استافیلوکوک‌ها از عرق به‌عنوان منبع غذایی مستقیم استفاده می‌کنند. هنگامی که این باکتری‌ها عرق را تجزیه می‌کنند، ترکیب حاوی گوگردی به نام تیوالکل‌ آزاد می‌شود که عامل بوی تند و نامطبوع بدن است.
روز یا شب؟
در طول روز، ذرات آلاینده و مواد حساسیت‌زا مانند گردوغبار و گرده‌های گیاهان به همراه عرق و چربی طبیعی پوست روی بدن و موهای ما جمع می‌شوند. هرچند بخشی از این ذرات در لباس‌ها باقی می‌ماند، بخش قابل‌توجهی از آن‌ها به ملحفه‌ها و روبالشی منتقل می‌شود. عرق و چربی‌های طبیعی پوست، بستری مناسب برای رشد باکتری‌های تشکیل‌دهنده میکروبیوم پوست فراهم می‌آورند. این باکتری‌ها نیز ممکن است از سطح پوست به ملحفه‌ها منتقل شوند.
دوش گرفتن در شب می‌تواند بخش قابل‌توجهی از آلرژن‌ها، عرق و چربی‌های تجمع یافته طی روز را از پوست پاک کند و درنتیجه میزان انتقال آن‌ها به ملحفه‌ها کاهش یابد. بااین‌حال، حتی اگر پیش از خواب دوش گرفته باشید، صرف‌نظر از دمای محیط، در طول شب عرق خواهید کرد. میکروب‌های پوست از مواد مغذی موجود در عرق تغذیه می‌کنند و همین امر باعث می‌شود تا صبح علاوه بر انتقال باکتری‌ها به ملحفه‌ها، احتمال بروز بوی نامطبوع بدن نیز افزایش یابد.
آنچه بیش از همه اثربخشی دوش شبانه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، عدم شست‌وشوی منظم ملحفه‌ها است. باکتری‌های مولد بوی نامطبوع که روی ملحفه‌ها جمع شده‌اند، ممکن است در طول خواب به پوست تمیز شما منتقل شوند.
دوش گرفتن در شب مانع از ریزش طبیعی سلول‌های پوست نمی‌شود. این سلول‌های مرده می‌توانند به‌عنوان منبع غذای مایت‌های گردو‌غبار خانگی عمل کنند، فضولات این مایت‌ها نیز ممکن است حساسیت‌زا باشد. در صورتی که ملحفه‌ها به‌طور مرتب شسته نشوند، تجمع سلول‌های مرده روی آن‌ها افزایش یافته و غذای بیشتری برای مایت‌ها فراهم می‌شود. فضولات این موجودات می‌تواند باعث بروز حساسیت و تشدید علائم آسم شود.
درمقابل، دوش گرفتن در صبح می‌تواند به پاکسازی سلول‌های مرده پوست و همچنین عرق و باکتری‌هایی که در طول شب از ملحفه‌ها به بدن منتقل شده‌اند، کمک کند. این اقدام به‌ویژه زمانی اهمیت دارد که ملحفه‌ها خیلی تمیز نباشند.
دوش گرفتن در صبح موجب می‌شود میکروب‌هایی که در طول شب روی پوست شما تجمع پیدا کرده‌اند، پاک شوند و هنگام پوشیدن لباس‌های تازه، تمیزی بیشتری احساس کنید. علاوه‌براین، آغاز روز با حداقل تعریق باعث می‌شود باکتری‌های تولیدکننده بوی نامطبوع بدن مواد غذایی کمتری برای رشد داشته باشند و همین امر احتمالا موجب می‌شود بوی خوشایند بدن در طول روز بیشتر حفظ شود.
دوش گرفتن در شب می‌تواند آلودگی‌های انباشته‌شده طی روز را رفع کند، اما ممکن است صبح روز بعد حس تازگی نداشته باشید
بدیهی است که هر فرد بر اساس سلیقه و شرایط خود، زمان مشخصی را برای دوش گرفتن ترجیح می‌دهد. هر زمان که دوش گرفتن را انتخاب کنید، لازم است بدانید تاثیرگذاری آن به عوامل متعددی ازجمله دفعات و نحوه شست‌وشوی ملحفه‌ها بستگی دارد.
بنابراین، چه دوش گرفتن در صبح را ترجیح دهید و چه شب، شسستن منظم ملحفه‌ها اهمیت فراوانی دارد. بهتر است ملحفه‌ها و روبالشی‌های خود را حداقل هفته‌ای یک‌بار بشویید تا عرق، باکتری‌ها، سلول‌های مرده پوست و چربی‌های طبیعی که روی آن‌ها تجمع یافته‌اند، به‌طور کامل پاک شوند. شست‌وشوی منظم ملحفه‌ها همچنین اسپورهای قارچی را که ممکن است روی آن‌ها رشد کرده باشند، از بین می‌برد، علاوه‌بر‌این، منابع غذایی مورد استفاده میکروب‌های تولیدکننده بو را نیز حذف می‌کند.
جمع بندی
دوش گرفتن، صرف‌نظر از زمان آن، بخشی ضروری از بهداشت فردی است و نقش مهمی در پاک‌سازی پوست از آلودگی‌ها، چربی‌ها، عرق و باکتری‌ها دارد. با‌این‌حال، از دیدگاه میکروب‌شناسی، دوش گرفتن در صبح با مزایایی ازجمله پاک‌سازی پوست از باکتری‌ها، عرق و سلول‌های مرده‌ای که در طول شب روی بدن جمع شده‌اند و شروع روز با احساس تازگی و بوی مطبوع‌تر همراه است.
درمقابل، دوش شبانه نیز با زدودن آلودگی‌ها و آلرژن‌های روزمره، از انتقال آن‌ها به ملحفه‌ها جلوگیری و به بهداشت خواب کمک می‌کند. اما در نبود شست‌وشوی منظم ملحفه‌ها، ممکن است اثر مطلوب آن کاهش یابد. درنهایت، زمان دوش گرفتن بستگی به ترجیح شخصی دارد، اما شست‌وشوی منظم ملحفه‌ها (حداقل هفته‌ای یک‌بار) نقشی کلیدی در اثربخشی دوش گرفتن و حفظ سلامت و پاکیزگی پوست ایفا می‌کند.