نسیم گیلان - به گزارش همشهری آنلاین: با ساخته شدن استحکامات گسترده‌تر و بهبود یافته‌تر در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، کشورهای مختلف شروع به توسعه سلاح‌هایی برای تخریب این پناهگاه‌ها کردند. معروف‌ترین این سلاح‌ها خمپاره‌انداز 42 سانتی‌متری «بیگ برتا» بود. این توپ‌ها در برابر اکثر استحکامات، مانند استحکامات لیژ که در آغاز جنگ جهانی اول منسوخ شده بودند، موفقیت بزرگی کسب کردند.
از آنجایی که گلوله‌های انفجاری متعارف همچنان به عنوان مهمات مورد استفاده قرار می‌گرفتند، این سلاح‌ها نه می‌توانستند به عنوان سلاح‌های ویژه سنگرشکن در نظر گرفته شوند و نه قادر به تخریب مدرن‌ترین استحکامات آن زمان، مانند استحکامات وردون، بودند. از اواسط سال 1915، گلوله‌های مخصوصی برای این توپ‌های فوق سنگین و همچنین توپ‌های راه‌آهن ساخته شد. علاوه بر این، این تانک‌ها به بدنه فولادی سخت‌کاری شده و فیوزهای زمانی مجهز بودند.
این پرتابه‌ها طوری طراحی شده بودند که بتوانند به عمق بتن سنگرها و استحکامات مورد حمله نفوذ کنند و با قدرت انفجاری عظیم خود، سیستم‌های سنگر را نابود کنند.

در دهه 1930، ایده استفاده از توپ‌های بزرگ به عنوان سلاح علیه استحکامات احیا شد. با استفاده از کالیبرهای حتی بزرگتر و پرتابه‌های ویژه، قدرت نفوذ می‌توانست به طور قابل توجهی افزایش یابد. نوک این گلوله ها از آلیاژ فولادی مخصوصی ساخته شده بود. به لطف این پیشرفت‌ها، خمپاره‌انداز 60 سانتی‌متری «کارل» می‌توانست تا 2.5 متر در بتن نفوذ کند، در حالی که «برتای بزرگ» تنها می‌توانست تا عمق یک متر نفوذ کند. گلوله‌های توپ 80 سانتی‌متری دورا حتی می‌توانستند تا عمق هفت متر در بتن نفوذ کنند. استفاده نظامی از این توپ ها محدود تلقی می شد زیرا هزینه های لجستیکی و پرسنلی بسیار بالا و دقت آنها پایین بود.
بارنز والیس انگلیسی با بمب‌های «تال‌بوی» و «گرند اسلم» که در طول جنگ جهانی دوم توسعه داد، مفهومی کاملاً متفاوت را دنبال کرد. اولین نمونه اولیه این موشک که "تال‌بوی" نام داشت، به لطف شکل آیرودینامیکی خود، در هنگام برخورد به سرعت بیش از 1 ماخ رسید. این دستگاه سنگین، با وزن 5.4 تن و با پوششی از فولاد سخت‌کاری‌شده‌ی مخصوص، برای نفوذ به اعماق خاک و بتن طراحی شده بود.
با این حال، این به هیچ وجه برای مقاومت در برابر سنگین‌ترین سنگرهای ضد زیردریایی آلمانی کافی نبود و منجر به توسعه سنگرهای "گراند اسلم" شد که با 10 تن وزن، تقریباً دو برابر سنگرهای تفنگدار آلمانی وزن داشتند. اگر از ارتفاع زیاد رها شود، می‌تواند تا 40 متر در زمین فرو رود یا تا 4.5 متر در بتن نفوذ کند. به دلیل موفقیت آنها در نبرد با سنگرهای آلمانی، این سلاح‌ها اولین سلاح‌های تخصصی تخریب سنگر با کاربرد نظامی واقعی بودند.

در جریان جنگ دوم خلیج فارس علیه عراق در سال 1990 (عملیات طوفان صحرا)، ارتش آمریکا نیاز مبرم به سلاح جدیدی را اعلام کرد که قادر به نابودی سنگین ترین استحکاماتعراق باشد. در مدت زمان بی‌سابقه‌ای، تنها در عرض یک ماه، گروه سیستم‌های دفاعی و الکترونیکی شرکت تگزاس اینسترومنتس (که اکنون بخشی از شرکت دفاعی ریتیون است) سلاح سنگرشکن هدایت‌شونده لیزری GBU-28 را توسعه داد که 2132 کیلوگرم وزن دارد و حاوی 286 کیلوگرم مواد منفجره از لوله‌های قدیمی هویتزر 203 میلی‌متری است. تنها در دو موردی که این سلاح‌ها توسط جنگنده-بمب‌افکن‌های جنرال داینامیکس اف-111 آردوارک ایالات متحده در طول جنگ استفاده شدند، پناهگاه‌های به شدت مستحکم در بغداد اندکی قبل از پایان خصومت‌ها نابود شدند. تجربیات حاصل از این جنگ منجر به توسعه طیف گسترده‌ای از سلاح‌های ضد تانک مختلف در ایالات متحده شد که برخی از آنها به کشورهای دیگر نیز صادر شدند.

دوران مدرن عملکرد سلاح‌های سنگرشکن امروزی هنوز بسیار شبیه به اولین سلاح‌های سنگرشکن جنگ جهانی دوم است. این سلاح‌ها از ارتفاع زیاد شلیک می‌شوند، در سقوط آزاد به سرعت‌های بالایی می‌رسند و دارای یک غلاف فولادی سخت‌کاری‌شده‌ی ویژه برای نفوذ به سطح هدف هستند. ارتفاع سقوط تغییر کرده است زیرا هواپیماهای جت امروزی می‌توانند در ارتفاعات بسیار بالاتری نسبت به هواپیماهای موتور پیستونی پرواز کنند. علاوه بر این، تقریباً همه سیستم‌ها امروزه برای افزایش دقت به GPS یا هدایت لیزری مجهز شده‌اند.

آخرین پیشرفت در سلاح‌های سنگرشکن، ترکیبی از یک بمب آتش‌زای متعارف با یک خرج گود است که در جلوی آن نصب شده است، این امر به طور قابل توجهی عملکرد نفوذ را به ویژه در بتن افزایش می‌دهد.

آخرین بروزرسانی Apr 25, 2025 - جمعه 5 اردیبهشت 1404
کد خبر 940473 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها همشهری آنلاین مجله نظامی جهان