نسیم گیلان - زومیت / مطالعه‌ای جدید روی مومیایی‌های 7500 ساله، نشان می‌دهد مغز انسان امروزه به لطف تغذیه‌ی بهتر، حدود 12 درصد بزرگتر از اجداد باستانی‌مان شده است.
فرهنگ چینچورو که حدود 7500 سال پیش در منطقه‌ی ساحلی بیابان آتاکاما در شیلی زندگی می‌کرد، به مومیایی‌هایش شهرت دارد؛ فرهنگی که هزاران سال پیش از مصریان باستان، مردگان خود را مومیایی می‌کرد. این گروه شکارچی گردآورنده که تا حدود 3500 سال پیش زنده ماندند، برای بقا کاملاً به اقیانوس وابسته بودند و دسترسی اندکی به منابع گیاهی و جانوری خشکی داشتند. این رژیم غذایی محدود، به نظر می‌رسد بر رشد فیزیکی و مغزی آن‌ها تأثیر گذاشته باشد.
بازار ![]()
پژوهشی تازه روی برخی از قدیمی‌ترین مومیایی‌های جهان، متعلق به فرهنگ چینچورو، پرده از حقیقتی شگفت‌انگیز برمی‌دارد: مغز این انسان‌های باستانی حدود 12 درصد کوچک‌تر از مغز انسان‌های امروزی بوده است. دانشمندان معتقدند دلیل اصلی تفاوت، سوءتغذیه در دوران کودکی و شرایط سخت زندگی در یکی از خشک‌ترین بیابان‌های جهان، یعنی صحرای آتاکاما است.
اینکه چینچوروها تغذیه‌ای به خوبی انسان‌های امروزی نداشتند، چندان تعجب‌آور نیست، چرا که یکی از خشن‌ترین محیط‌های روی زمین را برای زندگی انتخاب کرده بودند.
به‌گزارش آی‌اف‌ال‌ساینس، پژوهشگران 68 سر مومیایی شده‌ی فرهنگ چینچورو را با استفاده از سی‌تی‌اسکن مورد بررسی قرار دادند و سپس، آن‌ها را با بقایای 9 کشاورز باستانی از همان منطقه و 83 شیلیایی امروزی مقایسه کردند. نتایج نشان داد که میانگین حجم داخل جمجمه (که معیاری برای اندازه مغز است) برای مومیایی‌های چینچورو 1٬321 سانتی‌متر مکعب، برای کشاورزان باستانی 1٬336 سانتی‌متر مکعب و برای جمعیت مدرن 1٬481 سانتی‌متر مکعب بود.
گذار از سبک زندگی شکارچی گردآورنده به کشاورزی، تغییر چندانی در اندازه مغز ایجاد نکرد.
آمار نشان می‌دهد که گذار از سبک زندگی شکارچی گردآورنده به کشاورزی، تغییر چندانی در اندازه مغز ایجاد نکرده، اما ورود به دوران مدرن با بهبود چشمگیر تغذیه و بهداشت، به جهشی بزرگ منجر شده است. براساس تفاوت در اندازه‌ی سرها، پژوهشگران تخمین می‌زنند که مردان امروزی شیلی به‌طور متوسط 8٫4 سانتی‌متر و زنان 4٫6 سانتی‌متر بلندتر از همتایان چینچورویی خود هستند.
پژوهشگران مطالعه در توضیح یافته‌های خود می‌نویسند: «سوءتغذیه در اوایل زندگی به‌طور مداوم با کاهش حجم مغز و اختلالات شناختی مرتبط بوده است که بر اهمیت دریافت کافی انرژی و مواد مغذی در دوره‌های رشد عصبی تأکید می‌کند.»
نکته‌ی جالب اینکه افزایش اندازه‌ی مغز به‌طور عمده در 150 سال اخیر رخ داده است. به گفته‌ی پژوهشگران، قرن بیستم یک «نقطه عطف» بود که در آن بهبود چشمگیر در تغذیه، به‌ویژه مصرف بیشتر لبنیات و پروتئین‌های حیوانی و پیشرفت‌های گسترده در بهداشت عمومی، باعث جهش در رشد فیزیکی انسان شد.
مطالعه در مجله‌ی Scientific Reports منتشر شده است.