نسیم گیلان - تجارت نیوز / قیمت طلا در ایران طی 50 سال گذشته (1354 تا 1404) از 22 تومان به بیش از 10 میلیون تومان در هر گرم رسیده است؛ رشدی معادل 48 میلیون درصد! این جهش خیره کننده، نه تنها روایت تورم مزمن و کاهش مداوم ارزش پول ملی است، بلکه نشان می‌دهد، طلا در ذهن ایرانی‌ها جای پول و پس‌انداز را گرفته است.
در طول نیم قرن گذشته، قیمت طلا در ایران مسیر شگفت‌انگیزی را طی کرده است؛ از 22 تومان در سال 1354 تا بیش از 10 میلیون تومان در سال 1404. این رشد 48 میلیون درصدی، فقط یک تغییر قیمتی نیست؛ بلکه روایتگر 50 سال تورم، نوسان ارزی، تحریم و بی‌اعتمادی به پول ملی است.
در حالی‌که ریال در این پنج دهه بارها ارزش خود را از دست داده، طلا توانسته قدرت خریدش را حفظ کند و به پناهگاه سنتی و محبوب سرمایه ایرانی‌ها تبدیل شود. نمودار 50 ساله قیمت طلا نشان می‌دهد، هر بار که اقتصاد ایران با بحران یا شوک سیاسی روبه‌رو شده، بازار طلا به سرعت واکنش نشان داده و جهش تازه‌ای را تجربه کرده است.
نمودار 50 ساله قیمت طلا نشان می‌دهد که تقریباً در هر دوره از بی‌ثباتی اقتصادی، جهش تازه‌ای در بازار طلا شکل گرفته است.
بازار
با شروع جنگ 8 ساله، اولین پرش 50 ساله طلا را رقم زد
همزمان با افزایش درآمدهای نفتی در دهه 1350 و سپس انقلاب و رخدادهای سیاسی، قیمت طلا برای نخستین بار چند برابر شد. پس از آن، جنگ ایران و عراق و محدودیت‌های ارزی دهه 60 سبب شد طلا به کالایی کمیاب و مطمئن تبدیل شود.
در اوایل دهه 1370، با اجرای سیاست‌های آزادسازی اقتصادی دولت اکبر هاشمی رفسنجانی قیمت طلا ثبات داشت اما در دولت دوم او، همراه با رشد نسبی قیمت دلار، تقاضای طلا بالا رفت و قیمت نیز به تبع آن، با سرعت بیشتری افزایش یافت. در آن دوران بسیاری از خانواده‌ها خرید طلا را معادل سرمایه‌گذاری می‌دانستند، نه مصرف.
با این حال، در دوره اصلاحات و دو دوره ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی، از سرعت رشد قیمت طلا کاسته شد و این بازار در سایه سیاست‌های اقتصادی دولت، آرام گرفت.
شروع دولت محمود احمدی‌نژاد در دهه 80 و تداوم آن در دهه 1390 را می‌توان نقطه عطف تاریخی برای رشد شتابان قیمت طلا دانست. تحریم‌های گسترده، جهش قیمت دلار و قطع ارتباط بانکی ایران با جهان باعث شد بازار طلا رشد چند برابری را تجربه کند. در این سال‌ها، طلا از یک دارایی سنتی به پناهگاه اصلی سرمایه تبدیل شد.
در سال‌های 1397 تا 1399 نیز خروج آمریکا از برجام، بازگشت تحریم‌ها و بحران کرونا، فضای تازه‌ای از نااطمینانی ایجاد کرد. قیمت هر گرم طلا از 400 هزار تومان در این دوره به بیش از یک میلیون تومان رسید. این جهش تاریخی، باور عمومی به امنیت طلا را تثبیت کرد.
در دهه 1400 نیز، با رشد نقدینگی، تورم مزمن و نوسانات ارزی، روند صعودی این فلز خوش رنگ ادامه یافت و طلا رکوردهای قیمتی تازه‌ای را شکست. قیمت طلای 18 عیار در لحظه تنظیم این گزارش، گرمی 10 میلیون و 538 هزار تومان است؛ عددی که در دهه 50 تصور آن هم ممکن نبود.
طلا، بیمه‌نامه ایرانی‌ها در برابر سقوط ریال است
داده‌‌های قیمتی 50 سال اخیر نشان می‌دهد طلا در ایران نه صرفاً یک فلز گران‌بها، بلکه آینه‌ی تمام‌نمای وضعیت اقتصادی کشور است. هر بار که سیاست‌های پولی و ارزی نتوانسته تورم را مهار کند، سرمایه‌ها به سوی طلا گریخته‌اند.
به‌عبارتی، طلا برای ایرانی‌ها فقط زینت نیست؛ نوعی بیمه‌نامه در برابر سقوط ارزش ریال است. همین ذهنیت باعث شده بازار طلا، خلاف بسیاری از بازارهای دیگر، در تمام بحران‌ها زنده و پرتقاضا بماند.