انتخاب رشته‌‌ غلط، منجمدسازی آینده دانش‌آموز را در پی دارد

نسیم گیلان - هدایت تحصیلی، یک فرآیند است که این فرآیند دوره‌ متوسطه اول را در بر می‌گیرد؛ فرد در سال آخر دوره متوسطه اول، طبق نظام جدید آموزشی انتخاب رشته می‌کند. فرآیند هدایت تحصیلی، به این صورت است که فرد بر مبنای گذشته‌ای که داشته و زمان حالی که دارد، طبق یک سری از ملاک‌ها و معیارها، تحصیلات آینده خود را ادامه می‌دهد.

به گزارش اداره اطلاع رسانی و روابط عمومی آموزش و پرورش استان گیلان به نقل از پانا، مهرداد حاجی‌حسنی، یکی از مشاوران تحصیلی، در راستای هدف هدایت تحصیلی در زندگی یک دانش‌آموز پایه نهمی، اظهار کرد: هدف هدایت تحصیلی، این است که فرد مطمئن باشد زحمتی که می‌کشد به هدر نمی‌رود. هدایت تحصیلی باید به شکلی انجام بشود که انتخاب درستی صورت بگیرد، که فرد در آینده پشیمان نشود. و آینده‌ی فرد از نظر شغلی و تحصیلی به زندگی آن کمک کند .
وی درباره انتخاب رشته ادامه داد: انتخاب رشته ذیل همان بحث هدایت تحصیلی قرار می‌گیرد. فرد بایستی بین مجموعه‌ای از رشته‌ها و یا تعدادی از رشته‌ها یک رشته را انتخاب کند .
این مشاور در رابطه با نقش کلیدی خانواده‌ها در سازگاری علاقه و توانایی با انتخاب رشته افزود: خانواده‌ها در انتخاب رشته نقش دارند. نقش خانواده‌ها به این صورت است که هم نقش مثبت دارند و هم نقش منفی. نقش منفی یک خانواده به این گونه است که بخواهند علایق شخصی خودشان را به فرزندان تحمیل کنند که باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود. ولی اگر خانواده‌ها علایق را به اشتراک بگذارند، به فرزند خود بگویند که ما چنین علایقی داریم ولی علاقه فرزند را هم لحاظ کنند، نقش مثبت نامیده می‌شود. برای مثال: پدری که دوست داشته است پزشک بشود اما به هر دلیلی نشده است اکنون می‌خواهد رشته تجربی را به فرزند تحمیل کند در حالی که این علاقه والدین است و نه علاقه فرزند، که این مسئله نقش منفی خانواده را در انتخاب رشته به دنبال دارد. اما برخی از والدین هستند که علایق را شناسایی می‌کنند و علاقه خودشان هم هست ولی علاقه فرزند را هم در نظر می‌گیرند، و یا اینکه به فرزند خود مشاوره می‌دهند و راجع به علایق صحبت می‌کنند و علاقه را به عنوان یک معیار در انتخاب رشته در نظر می‌گیرند که این مسئله نقش مثبت خانواده‌ها را در انتخاب رشته به دنبال دارد .
حاجی حسنی درباره اولویت علاقه شخصی یا بازار کار و معیارهای انتخابی رشته‌ی نظری یا فنی اظهار کرد: انتخاب رشته تحصیلی باید بر مجموعی از ملاک‌ها استوار باشد و فقط بر مبنای یک ملاک نباشد. نمی‌توانیم بگوییم که رشته‌ای که بازار کار خوبی دارد مناسب یک فرد باشد. انتخاب رشته‌ درست صرفا بر مبنای یک ملاک یا یک معیار امکان پذیر نیست. فرد در انتخاب رشته، باید مجموعه‌ای از ملاک‌ها را در نظر بگیرد؛ برای مثال: در انتخاب رشته باید بازار کار را به عنوان یک ملاک در نظر بگیرند، و حدود 30 درصد در انتخاب رشته می‌تواند نقش داشته باشد، همچنین مواردی از قبیل آینده شغلی، پس از گرفتن مدرک چه چالش هایی برای پیدا کردن شغل به وجود می آید، امکان ادامه کار آن رشته در ایران هست یا خیر و مجبور به مهاجرت به خارج کشور می شود یا خیر، در کل در نظر گرفتن بازار هدف یا بازار شغلی مهم است اما نه به عنوان تک ملاک، معیارهای مهم تری هم وجود دارد .
وی ادامه داد: اعتقاد شخصی بنده این است که یک دانش آموز باید علایق خود را شناسایی کند. برای مثال: فرد در درس‌هایی که دارد بیشتر به چه محتوایی علاقه مند است، علاقه یکی از شروط مهم برای انتخاب رشته است. اگر علاقه در کار نباشد پشت کار هم دیگر مهم نیست و حتی اگر فرد در زمینه‌ای استعداد هم داشته باشد اما علاقه نداشته باشد احتمالا نصف و نیمه رهایش می‌کند؛ پس علاقه بسیار مهم است .
حاجی حسنی افزود: یک راه حل برای اینکه افراد علاقه‌مندی‌های خود را شناسایی کنند علاوه بر مسائل درسی این است که دانش‌آموزان در اوقات فراغت خود مشغول به چه کاری هستند. برای مثال: فردی اوقات فراغتش با کار و یا با ابزار و وسایل الکترونیکی سپری می‌شود این نشان می‌دهد که این شخص در مهارت‌های فنی استعداد و علاقه دارد و اگر رشته‌های فنی حرفه‌ای را انتخاب کند موفق‌تر است، فرد دیگری علاقه‌اش به کاوش درمورد بدن انسان، کارکرد بدن، محیط زیست، زبان گیاه، در واقع علاقه‌اش را به رشته‌ تجربی نشان می‌دهد و در این رشته موفق‌تر است .
حاجی‌حسنی استعداد را ملاک مهم دیگری برای انتخاب رشته دانست و استعداد را توانایی ذاتی عنوان کرد و افزود: همه‌ دانش‌آموزان استعداد دارند و دانش‌آموز بدون استعداد و توانایی وجود ندارد منتها استعداد از فردی به فردی دیگر فرق دارد و همانند علاقه که یادگیری است و زمان، آن را مشخص می‌‌کند نیست. انسان‌ها توانایی‌های متفاوتی دارند و قطعاً هر دانش‌آموزی که می‌خواهد انتخاب رشته‌ای درست داشته باشد حتما باید خوب استعدادهای خود را شناسایی کنند .
وی همچنین به نقش موثر مشاوران تحصیلی اشاره کرد و تصریح کرد: مشاوران تحصیلی در هدایت تحصیلی، یک راهنمای اختصاصی هستند که نقش هدایت را برعهده دارند. با گرفتن آزمون‌های تحصیلی استاندارد برای شناخت علایق، استعدادها و راهنمایی بهتر، انتخاب رشته‌ای درست را برای دانش‌آموزان رقم می زنند. البته آزمون‌های مختص هدایت تحصیلی در اختیار مدارس و مشاوران تحصیلی مدارس قرار دارد اما به دلیل تعداد زیاد دانش‌آموزان ممکن است در برخی از مدارس آزمون‌ها گرفته نشود، به همین خاطر دانش‌آموزان می‌توانند به مراکز تخصصی مشاوره در سطح شهر مراجعه کنند .
وی در پایان به دانش‌آموزان پایه نهم که قصد انتخاب رشته دارند توصیه کرد : انتخاب رشته‌ غلط باعث منجمد ساختن آینده دانش‌آموزان می‌شود. در انتخاب رشته خود عجله نکنید، صبوری به خرج بدهید، بر مبنای نظرات افراد غیر متخصص عمل نکنید، بر مبنای یک معیار عمل نکنید، قبل از انتخاب رشته به مراکز تخصصی مشاوره در سطح شهر مراجعه کنید، تحث تاثیر دیگران قرار نگیرید خصوصاً رقابت با افراد نزدیک باعث انتخاب رشته‌ غلط نشود، تحت فشارهای کاذب و اجبارهای خانواده یا فقط طبق علایق خانواده انتخاب رشته نکنید، با مشورت گرفتن از مشاوران تحصیلی انتخاب رشته‌ای درست داشته باشید تا آینده شما تضمین شود .