بزرگنمايي:

نسیم گیلان - تجارت نیوز / در سال‌های اخیر، پول دیجیتال به بخشی جدی از زندگی اقتصادی مردم تبدیل شده؛ اما هم‌زمان، این تحول تازه، سوالات و نگرانی‌هایی درباره آینده بازارهای سنتی، به‌ویژه بورس، به وجود آورده است.
از دیرباز تا امروز، خدمات مالی همیشه نقش پررنگی در زندگی بشر داشته‌اند. حتی در دوره‌هایی که مبادله کالا با کالا رایج بود، انسان‌ها برای ارزش‌گذاری و نگهداری سرمایه‌های خود از شیوه‌های مختلفی بهره می‌بردند. اما با پیشرفت فناوری در دهه‌های اخیر، تحولات گسترده‌ای در دنیای پول و سرمایه‌گذاری به وجود آمده است. به‌ویژه با ظهور اینترنت و خدمات بانکی آنلاین، زمینه برای شکل‌گیری پول‌های دیجیتال و ابزارهای مالی نوین مانند رمزارزها فراهم شد. این ارزهای دیجیتال با اتکا به فناوری زنجیره‌بلوکی (بلاکچین)، چهره‌ای تازه به دنیای معاملات مالی داده‌اند و از حالت آزمایشی و نوپا به جایگاهی بین‌المللی و تأثیرگذار رسیده‌اند.
بازار
بیت‌کوین به عنوان اولین رمزارز شناخته شده، از ابتدای معرفی‌اش توجه بسیاری را جلب کرد و حتی برخی آن را «پول آینده» نامیدند. سرعت رشد این ارز دیجیتال به حدی بود که باعث شد سرمایه‌گذاران، محققان و فعالان اقتصادی به بررسی تاثیرات آن بر بازارهای مالی بپردازند. در این میان، یکی از سوالات مهمی که مطرح شد، این بود که آیا ورود گسترده رمزارزها به اقتصاد می‌تواند بازارهایی مانند بورس را تهدید کند یا شاید بتواند در کنار آن‌ها به رشد متعادل بازارهای مالی کمک کند؟ شرایطی مثل نوسانات شدید بورس تهران، حباب قیمتی در سهام و رشد سریع رمزارزها در سال‌های اخیر، اهمیت این پرسش را برای کشوری مانند ایران دوچندان کرده است.
برای بررسی بیشتر این موضوع، علیرضا جرجرزاده، استادیار گروه اقتصاد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، با همکاری پژوهشگری دیگر از دانشگاه آزاد اسلامی آبادان، تحقیقی را انجام داده‌اند. این مطالعه به بررسی تأثیر رشد رمزارزهایی مانند بیت‌کوین و اتریوم بر بازار بورس تهران پرداخته و نقش احساسات و هیجانات سرمایه‌گذاران در این فرآیند را نیز تحلیل کرده است.
در این تحقیق، اطلاعات مربوط به 235 شرکت فعال در بورس تهران بین فروردین 1395 تا شهریور 1400 جمع‌آوری شد. سپس با بهره‌گیری از روش‌های آماری و تحلیلی، به بررسی رابطه میان نوسانات رمزارزها و بازدهی بازار سهام پرداخته شد. به زبان ساده، محققان بررسی کرده‌اند که وقتی قیمت بیت‌کوین یا اتریوم تغییر می‌کند، چه اثری بر سودآوری سهام در بورس ایران دارد.
نتایج پژوهش نشان می‌دهند که رشد بازار رمزارزها باعث کاهش بازده سهام در بازار بورس تهران شده است. به بیان دیگر، وقتی مردم به سمت خرید رمزارزها کشیده می‌شوند، از جذابیت سرمایه‌گذاری در بورس کاسته می‌شود و این باعث می‌شود قیمت سهام کمتر رشد کند یا حتی کاهش یابد. این پدیده با رفتار و احساسات سرمایه‌گذاران در ارتباط مستقیم قرار دارد.
همچنین پژوهش نشان داده است که علاقه سرمایه‌گذاران به رمزارزها، گرچه بازده بورس را کاهش داده، اما در عین حال نوسانات بازار سهام را نیز تا حدی کم کرده است. این یعنی وقتی مردم سرمایه خود را به رمزارزها منتقل می‌کنند، فشار روانی و رفتاری آن‌ها بر بورس کمتر می‌شود و نوسانات غیرمنطقی در بازار کاهش می‌یابد.
در بخش دیگری از این تحقیق که نتایج آن در فصلنامه «دانش مالی تحلیل اوراق بهادار» متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران به چاپ رسیده‌اند، مشخص شد که رمزارز اتریوم، درست مانند بیت‌کوین، بر بورس تهران تأثیر منفی و معناداری داشته است. نکته قابل‌توجه این است که نه‌تنها ارزش مالی این ارزها، بلکه حس و حال روانی مردم درباره آینده بازارها نقش پررنگی در این تغییرات ایفا کرده است. احساس ناامیدی از بهبود وضعیت بورس، عامل مهمی در چرخش سرمایه‌گذاران به سمت رمزارزها بوده است.
اهمیت این پژوهش در آن است که نشان می‌دهد در شرایط بی‌ثبات اقتصادی، سرمایه‌گذاران بیش از آن‌که بر پایه تحلیل‌های منطقی تصمیم بگیرند، تحت تأثیر اخبار، هیجانات و تجربیات گذشته خود حرکت می‌کنند.
در مجموع باید گفت بازار رمزارزها در ایران توانسته به نوعی نقش پناهگاه برای سرمایه‌های ناامید ایفا کند و هرچند این نقش می‌تواند باعث تضعیف بازار بورس شود، اما از جهتی دیگر، وجود بازارهای متنوع مالی ممکن است به تعادل در کل اقتصاد کمک کند.