بزرگنمايي:

نسیم گیلان - اقتصاد نیوز / بازار ارز تهران این روزها درگیر نوعی سکون و تعادل شکننده است. در حالی که سیگنال‌های سیاسی و اقتصادی متعدد به‌صورت متناقضی به بازار مخابره می‌شود، این سوال مطرح است: آیا بازار ارز ایران وارد مرحله‌ای از ثبات واقعی شده یا فقط در حال استراحت پیش از یک جهش ناگهانی است؟
بازار ارز در حالی معاملات امروز را آغاز می‌کند که در جریان معاملات روز یکشنبه بازار آزاد ارز تهران شاهد نوسانی محدود و حرکت قیمتی محتاطانه در نرخ دلار بود. دلار در آغاز معاملات با نرخ‌هایی در محدوده کانال دوم کریدور هشتم معامله شد، اما به‌تدریج در طول روز تحت تأثیر روند کاهشی، بار دیگر به کانال اول بازگشت؛ مشابه رفتاری که در روز شنبه نیز از خود نشان داده بود. این عقب‌نشینی قیمتی، گرچه چشمگیر نبود، اما به باور تحلیلگران، سیگنالی از بی‌میلی بازار برای ورود به فاز پرریسک در شرایطی مبهم محسوب می‌شود.
رمزگشایی از ثبات نسبی نرخ دلار در روزهای اخیر
به گفته بسیاری از فعالان ارزی، ثبات نسبی نرخ دلار در روزهای اخیر بیش از آنکه حاصل تحولات بنیادین در عرضه و تقاضا باشد، محصول مداخلات سنجیده و حساب‌شده بازارساز در سمت عرضه ارز بوده است. مداخلاتی که در روزهای کم‌عمق و کم‌معامله، قدرت مانور بالاتری برای تنظیم‌گران بازار فراهم می‌کند.
بازار ارز این روزها در آستانه دو رویداد مهم بین‌المللی قرار دارد که به عقیده معامله‌گران می‌تواند در کوتاه‌مدت بر انتظارات قیمتی اثرگذار باشد. نخست، نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که تحلیلگران معتقدند خروجی آن می‌تواند نوعی سیگنال اولیه درخصوص مسیر آینده مذاکرات ایران و غرب به بازار ارسال کند؛ هرچند که تاکنون، بازار این اخبار را عمدتاً در چارچوب سیاست «صبر و احتیاط» هضم کرده است.
دومین رویداد مهم که نگاه فعالان اقتصاد جهانی را به خود جلب کرده، نشست تجاری چین و ایالات متحده با محوریت تعرفه‌هاست. این رویداد اگرچه مستقیماً بر بازار ارز ایران اثر نمی‌گذارد، اما به دلیل تأثیر غیرمستقیم آن بر بازار جهانی طلا و انتظارات تورمی، از سوی معامله‌گران با دقت رصد می‌شود. در نظرسنجی اخیر کیتکو، حدود 50 درصد تحلیلگران افزایش قیمت اونس طلا را پیش‌بینی کردند، درحالی‌که 43 درصد دیگر احتمال کاهش قیمت را مطرح کرده‌اند. تحلیل‌های بدبینانه‌تر نیز با تکیه بر داده‌های اقتصادی ضعیف‌تر از انتظار در آمریکا، معتقدند اونس طلا فعلاً کشش صعود قابل‌توجهی ندارد.
در آغاز معاملات روز یکشنبه، قیمت دلار تهران با شکافی منفی نسبت به آخرین نرخ روز شنبه وارد بازار شد و در پله هشتم کانال اول از کریدور هشتم قیمتی قرار گرفت؛ جایگاهی که از دید تکنیکالیست‌ها به‌عنوان یک سطح حساس و هشداردهنده نزولی شناخته می‌شود. با این حال، اسکناس آمریکایی با ثبت نوسانی مثبت موفق شد وارد کانال دوم این کریدور شود و در نخستین پله آن، در سطحی باثبات و بدون نوسان ملموس باقی بماند؛ این ثبات از نوعی انتظار برای محرک‌های جدید در بازار حکایت دارد.
بازار ارز در بلاتکلیفی و احتیاط
با درنظر گرفتن تحولات روز یکشنبه، به نظر می‌رسد بازار ارز در مرحله‌ای از بلاتکلیفی و احتیاط قرار گرفته است.
بین انتظار برای تأثیر تعطیلی بازارهای مرزی و سیگنال‌های درونی، قیمت‌ها در محدوده‌ای خاص در حال نوسان‌اند. واکنش معامله‌گران به سطوح تکنیکالی کلیدی و تغییرات احتمالی در سمت عرضه از هرات، عوامل تعیین‌کننده در جهت‌گیری بازار در روزهای پیش‌رو خواهند بود.
با این همه، براساس پیگیری اقتصادنیوز از معامله گران فنی، برای دلار تهران بر اساس تحلیل‌های فنی، کف کانال اول از کریدور هشتم به‌عنوان یک مرز کلیدی حمایتی عمل می‌کند. اگر این سطح از دست برود، احتمال افت نرخ دلار تا کف کریدور هشتم و حتی ورود به کانال نهم در کریدور هفتم به‌طور جدی مطرح خواهد بود. این مسیر نزولی در صورت تقویت فشار فروش، می‌تواند سرعت بیشتری هم بگیرد.
در مقابل، اگر دلار تهران بتواند از پله هشتم کانال سوم عبور کند و بالای آن تثبیت شود، مسیر برای ورود به کانال چهارم کریدور هشتم هموار می‌شود. چنین سناریویی می‌تواند بیانگر افزایش تقاضا و احتمال بازگشت فاز صعودی باشد.
معامله‌گران فنی معتقدند مرز 22 هزار تومان کف حمایتی درهم است و عبور از آن می‌تواند به میانه کانال 21 هزار تومان منتهی شود. در طرف مقابل، اگر درهم بتواند مقاومت 22 هزار و 900 تومان را بشکند، احتمال صعود به کانال 23 هزار تومان مطرح خواهد شد.
چرا با وجود اخبار منفی، دلار جهش نکرد؟
نکته مهم برای بازار داخلی این است که علی‌رغم افزایش تنش‌های سیاسی و تحرکات دیپلماتیک، نرخ دلار در مسیر خنثی و رنج باقی مانده است. این پدیده در نگاه اول متناقض می‌نماید اما تحلیل دقیق‌تر سه فرضیه کلیدی را مطرح می‌کند: 
فرضیه اول – استراحت پس از ریزش شدید: گروهی از تحلیلگران باور دارند بازار ارز در ماه‌های ابتدایی سال جاری، یکی از بزرگ‌ترین ریزش‌های تاریخی خود را تجربه کرده است. به‌همین دلیل اکنون در مرحله «استراحت زمانی» قرار دارد؛ مرحله‌ای که در آن قیمت‌ها بدون ورود به مسیر صعود یا نزول جدید، برای مدتی در یک دامنه محدود نوسان می‌کنند تا انرژی لازم برای حرکت بعدی فراهم شود.
فرضیه دوم – تعطیلی بازارهای مرزی: هم‌زمانی این رخداد با تعطیلی 12 روزه بازار ارز هرات به مناسبت عید قربان نیز در تحلیل بسیاری از فعالان اثرگذار بوده است. غیبت بازار مرزی هرات، که نقش کلیدی در تأمین و تقاضای غیررسمی ارز دارد، عملاً عمق بازار را کاهش داده و قدرت مانور بازارساز را افزایش داده است. به‌ویژه آنکه برخی نقل‌و‌قول‌ها از اتاق‌های غیررسمی، نرخ دلار در هرات را در محدوده 83 هزار تومان عنوان کرده‌اند؛ قیمتی بالاتر از نرخ تهران، که در صورت بازگشایی مجدد می‌تواند بر تعادل قیمت تأثیر بگذارد.
فرضیه سوم – مدیریت دستوری و هدفمند بازار: تحلیل سوم ناظر بر دخالت گسترده بازارساز در سمت عرضه است. به‌زعم برخی فعالان، تزریق‌های هدفمند ارز از سوی نهادهای سیاست‌گذار، باعث سرکوب نوسانات شده است. با این حال، برخی کارشناسان نسبت به کارایی این سیاست‌ها در سطوح پایین قیمتی ابراز تردید دارند و معتقدند که تزریق در کف قیمتی ممکن است بازدهی کمتری برای کنترل انتظارات تورمی داشته باشد.
واکنش بازار به اخبار هسته ای
در این میان، اظهارات وزیر پیشنهادی اقتصاد نیز در فضای عمومی بازار دست‌به‌دست می‌شود. وی با تأکید بر لزوم ثبات در بازار ارز، عنوان کرده که «ثبات به‌معنای حفظ یک عدد ثابت نیست، بلکه مقصود، ایجاد آرامش در رفتار بازار است». این گزاره هرچند در ظاهر فنی به‌نظر می‌رسد، اما در عمل سیگنال روشنی به معامله‌گران نمی‌دهد و به باور برخی، ممکن است به عنوان پوششی برای اعمال مدیریت غیرشفاف بر نرخ ارز تلقی شود.
در شرایطی که فضای سیاسی پیرامون پرونده هسته‌ای و مذاکرات، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، قیمت دلار در وضعیتی بی‌تصمیم گرفتار شده است. بازار فعلاً مایل نیست واکنشی هیجانی به اخبار نشان دهد؛ نه صعود، نه سقوط، بلکه نوسان آرام در بازه‌ای محدود. به همین دلیل است که تحلیلگران اقتصادی می‌گویند: «پیش‌بینی دقیق روند دلار در این فاز، نه‌تنها دشوار، بلکه عملاً متوقف بر اتفاقات خارج از اقتصاد است.»
با این وصف، در صورت روشن شدن تکلیف جلسات سیاسی پیش‌رو، یا بازگشایی بازارهای مرزی، می‌توان انتظار داشت که بازار از وضعیت خنثی فعلی خارج شده و به یکی از دو مسیر پرنوسان‌تر (صعودی یا نزولی) وارد شود. تا آن زمان، بازار در مسیر کنترل‌شده‌ای حرکت می‌کند که ظاهراً هم از سوی بازارساز مطلوب است و هم از سوی بسیاری از معامله‌گران، با احتیاط همراهی می‌شود.
بازار