بزرگنمايي:

نسیم گیلان- یکی از شاخص‌هایی که در تعیین جایگاه علمی کشورها از اهمیت زیادی برخوردار است، میزان همکاری علمی یک کشور با دیگر کشورهاست.

بر اساس داده‌های نمایه‌نامه وب آو ساینس (WOS) در سال 2022 میلادی 26 هزار و 542 اثر در ایران، با همکاری کشورهای دیگر منتشر شده‌اند و بر همین اساس می‌توان گفت که نسبت همکاری‌های علمی جهانی ایران 37.17 درصد است.
 

مقایسه روند همکاری‌های علمی جهانی ایران نشان می‌دهد که با وجود افزایش تعداد آثار منتشر شده ایران با همکاری‌های علمی در سال 2022، نسبت این آثار کاهش داشته است و از حدود 39 درصد در سال 2021 به حدود 37 درصد رسیده است.

بر اساس داده‌های WOS؛ ایران در سال 2022 بیشترین همکاری علمی را با کشور آمریکا داشته است و حدود 5 هزار و 500 اثر (7.64 درصد) را با همکاری آمریکا منتشر کرده است.

بر اساس داده‌های WOS؛ از نظر میزان همکاری‌های علمی بین‌المللی، ایران رتبه 25 را در بین کشورهای منطقه دارد.

سقوط رتبه در شاخص تعداد مقالات داغ

در بین مقاله‌هایی که در یک سال منتشر می‌شوند، تعداد کمی از آن‌ها درست بعد از انتشار، توسط پژوهشگران دیگر مورد استناد قرار می‌گیرند. این مقاله‌ها در حوزه تخصصی خود به عنوان مقاله‌های کلیدی به شمار می‌آیند و به عنوان «مقاله‌های داغ» شناخته می‌شوند.

مقاله‌های داغ، مقاله‌هایی هستند که در دو سال گذشته، بیشترین استناد را در طی 2 ماه دریافت کرده‌اند.

بر اساس داده‌های نمایه‌نامه وب آو ساینس؛‌ تعداد مقاله‌های داغ ایران در سال 2022 میلادی، 127 مقاله بوده‌است و از نظر تعداد مقاله داغ، جایگاه 28 را در بین کشورهای جهان دارد.

مقایسه روند تعداد مقالات داغ ایران در سال 2022 نسبت به سال‌های پیشین نشان می‌دهد که روند رو به رشد تعداد مقاله‌های داغ ایران در سال‌های اخیر، با کاهش بی‌سابقه مواجه شده است.

با وجود اینکه در سال 2021 ایران از نظر تعداد مقاله‌های داغ در جایگاه اول منطقه قرار داشت، در سال 2022 میلادی به رتبه پنجم منطقه سقوط کرده است.

در سال 2022، چین با بیش از 1909 مقاله داغ در جایگاه اول جهان قرار دارد و پس از آن امریکا، انگلستان، آلمان و استرالیا در جایگاه دوم تا پنجم هستند.

حفظ روند روبه رشد مقالات پر استناد

از بین مقالاتی که منتشر می‌شوند، تعداد اندکی از مقالات هستند که حتی سال‌ها پس از انتشارشان هنوز استناد می‌گیرند. به این مقالات، مقالات پر استناد گفته می‌شود.

شاخص مقاله‌های پر استناد به دنبال مقاله‌هایی است که در 10 سال گذشته بیشترین تعداد استناد را گرفته‌اند.

بر اساس داده‌های وب آو ساینس، تا پایان سال 2022 میلادی، پژوهشگران ایرانی 3 هزار و 898 اثر منتشر کرده‌اند و روند رو به رشد همیشگی خود را در این شاخص حفظ کرده‌اند.

با وجود این افزایش دائمی در تعداد مقالات پر استناد، ولی ایران از نظر انتشار مقاله‌های پر استناد پس از عربستان سعودی، در جایگاه دوم کشورهای منطقه قرار دارد و هیچ‌گاه نتوانسته رتبه اول منطقه را در این شاخص کسب کند.

آمریکا با انتشار بیش از 81 هزار مقاله پر استناد، پیشگام کشورهای جهان از نظر تعداد مقاله‌های پر استناد است و پس از آن چین، انگلستان، آلمان و استرالیا، درجایگاه دوم تا پنجم قرار دارند.

بررسی وضعیت ایران از نظر همکاری‌های علمی، تعداد مقاله‌های داغ و تعداد مقاله‌های پر استناد حاکی از این است که حفظ جایگاه ایران در شاخص‌های گوناگون نیازمند برنامه‌ریزی‌های بهتر و حساب‌شده‌تر است.

*در این گزارش از داده‌های سامانه نمای ایرانداک استفاده شده است.