بزرگنمايي:

نسیم گیلان- روند نزولی لیگ برتر فوتبال ایران در گل‌زنی، مسیرش را با سرعت بیشتری طی کرد تا جایی که لیگ بیست و یکم (01-1400) به کم‌گل‌ترین دوره این رقابت‌ها تبدیل شد. این مسیر در لیگ بیست و دوم هم ادامه پیدا کرد و جز هفته دوازدهم، هیچ هفته‌ای به میانگین بالای دو گل نرسید. اما آیا همه این‌ها به خاطر سبک دفاعی حاکم در فوتبال ایران است؟

امید گل پارامتری است که احتمالا بهترین دید را برای بررسی این موضوع می‌دهد. امید گل یا Expected Goal (XG) پارامتری است که کیفیت موقعیت گل به دست آمده توسط هر تیم را نشان می‌دهد. این پارامتر برای موقعیت‌هایی که در نهایت منجر به زدن شوت به سمت دروازه شده‌اند، محاسبه می‌شود. به این معنا که اگر بازیکن در موقعیت دروازه خالی نتواند به توپ ضربه یا شوت بزند، این موقعیت در آمار امید گل محاسبه نمی‌شود.

امید گل براساس مواردی مانند کیفیت پاس، با پا یا سر ضربه زدن، زاویه و فاصله و تک به تک بودن یا نبودن موقعیت محاسبه می‌شود. برای مثال اگر امید گل موقعیتی 0.5 باشد یعنی آن موقعیت با ویژگی‌هایی که داشته در 50 درصد مواقع به گل تبدیل شده است. علاوه بر این، مجموع امید گل‌ها به مخاطب فوتبال این دید را می‌دهد که تیمش در یک بازی یا یک فصل توانایی زدن حداقل چند گل را داشته است. برای مثال اگر امید گل تیمی در یک بازی 2.3 باشد، یعنی شانس زدن حداقل 2 گل را در آن دیدار داشته است.

البته امید گل هم یک داده آماری است و در نهایت گل شدن یا نشدن موقعیت به توانایی بازیکن برمی‌گردد. شاید بازیکن آن قدر توانایی داشته باشد که بتواند از موقعیت‌هایی با امید گل پایین دروازه حریف را باز کند اما بازیکن دیگری در زدن ضربه نهایی کیفیت لازم را نداشته باشد و یک دروازه خالی را از دست می‌دهد. با این حال امید گل داده مفیدی است که می‌توان کیفیت تهاجمی تیم‌ها را ارزیابی کرد.

در روزهای اخیر آمار امید گل‌ لیگ برتر فوتبال تا پایان هفته سیزدهم منتشر شد. در فوتبال ایران که شاهد نمایش دفاعی تیم‌ها هستیم، امید گل‌ها پایین است اما با بررسی این پارامتر نشان می‌دهد که اغلب تیم‌ها قدر موقعیت‌هایشان را می‌دانند. (اعداد جدول گرد شده است.)

در میان تیم‌های لیگ برتری، سپاهان، گل‌گهر و نساجی به ترتیب 4، 4 و 3 گل بیشتر از حداقل گلی که براساس امید گل باید به ثمر می‌رسانده‌اند، وارد دروازه حریفانشان کرده‌اند که نشان‌دهنده قدرشناسی مهاجمان این تیم‌هاست با این حال استقلال که با اختلاف، بیشترین امید گل لیگ برتر تا پایان هفته سیزدهم را در اختیار دارد، دو گل هم کمتر از چیزی که باید به ثمر رسانده است.

مس رفسنجان، آلومینیوم، پیکان و صنعت نفت تیم‌های دیگری هستند که گل زده کمتری نسبت به امید گل‌شان دارند که در بین آن‌ها، مس رفسنجان با آمار عجیب 7 گل زده از امید گل 14 ضعیف‌ترین عملکرد تهاجمی را داشته است. در واقع مس رفسنجان از نظر امید گل در رده دوم قرار دارد اما از نظر گل زده در رده آخر لیگ برتر فوتبال قرار دارد، آن هم در شرایطی که دو آقای گل لیگ برتر، یعنی شیمبا و منشا را در اختیار دارد.

با این حال نباید به آمار نسبتا خوب تیم‌ها در استفاده از موقعیت‌هایشان نازید چرا که آمار امید گل به صورت ریاضی ثابت می‌کند که لیگ برتر ایران باید هم میانگین کمتر از 2 گل در هر بازی داشته باشد و این فصل هم باید شاهد تکرار میانگین زیر 2 گل در لیگ بیست و دوم باشیم. این موضوع نشان می‌دهد که تیم‌های ایرانی از بازی تدافعی، بیشتر دفاع کردن را بلد هستند و در یک بازی مجموعا نمی‌توانند بیشتر از یک گل به ثمر برسانند.