بزرگنمايي:

نسیم گیلان- استان گیلان یکی از استان‌های شمالی با جنگل‌های بسیار فراوان و خاکی بسیار حاصلخیز است که این امر شرایط را برای کشت انواع محصولات کشاورزی فراهم می‌کند.

اما از چهره سرسبز و درختان زیبا، جنگل‌های پرپشت و هوای پر باران و مرطوب استان‌های شمالی کشور چنین به نظر می‌آید که در این مناطق مشکل کمبود آب برای مصارف کشاورزی و آبیاری وجود ندارد و تولید انواع محصولات زراعی با حداکثر راندمان و کیفیت صورت می‌گیرد.

عدم تطابق زمانی بارش‌ها با فصل کشت، سیلاب‌های مخرب، هرز رفتن آب رودخانه‌ها و ریزش آن‌ها به دریا قبل از استفاده بهینه برای مصارف کشاورزی و عدم توزیع و پراکنش مناسب آب منجر به بروز حجم عظیمی از مشکلات و گرفتاری‌هایی درخصوص تامین آب شده که کشاورزی منطقه را تحت الشعاع قرار می‌دهد.

براساس آمار استان گیلان به عنوان یکی از استان‌های شمالی کشور در سال‌های اخیر با کمبود بارش‌ باران و همچنین عدم تطابق زمانی بارش با نیاز آبی استان به مظور کشت انواع محصولات کشاورزی شده است و بر همین اساس محمدجواد خانی‌پور، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای گیلان در اسفندماه سال گذشته سال آبی بسیار سختی را برای استان گیلان و کشاورزان پیش‌بینی کرده بود.

خشکسالی که در دو سال اخیر بیش از هر زمان دیگر گریبانگیر استان گیلان شده است و همین امر سبب کاهش 60 درصدی منابع آبی سد سفیدرود به عنوان اصلی‌ترین منبع تغذیه کننده اراضی کشاورزی در استان گیلان چهره‌ای خطرناک‌تر و جدی‌تر به خود گرفته است.

گیلان 238 هزار هکتار شالیزار دارد که بر اساس آمارهای اعلام شده 171‌هزار هکتار آن تحت پوشش شبکه سد سفیدرود است. این سد روی رودخانه سفیدرود و در پایین دست محل تلاقی دو رودخانه قزل اوزن و شاهرود در 75 کیلومتری جنوب شهر رشت و در مجاورت شهر منجیل احداث شده، از حوضه آبریز آن از هشت استان کشور تغذیه می‌شود.

ظرفیت سد سفیدرود نسبت به سال‌های اولیه آغاز راه اندازی آن از یک میلیارد و 700 میلیون متر مکعب به یک میلیارد و 50 میلیون مترمکعب رسیده است ولی کاهش 60 درصدی منابع آبی این شد منجر شد تا با آغاز سال زراعی ظرفیت آب پشت سد سفیدرود 859 میلیون متر مکعب باشد که نشان‌دهنده بحران آب در استان گیلان بوده است.

کارشناسان حوزه کشاورزی و آب منطقه‌ای، استفاده از آب‌بندان، تغییر روش آبیاری در شالیزارها، سدهای لاستیکی سازه ای سازگار با کم آبی، استفاده از منابع آب غیر متعارف، طبقه‌بندی اراضی شالیزاری را از جمله راهکارهای فنی برای مقابله با کم آبی و خشکسالی در سال زراعی دانستند.

بر این اساس و با آغاز سال زراعی و نیاز مبرم شالیزارهای استان گیلان به آب، نماینده عالی دولت در استان گیلان دستور تشکیل قرارگاه جهادی مدیریت آب برای تامین آب کشاورزی و شرب در استان گیلان را صادر کرد.

طبق این دستور فرمانداران در هر منطقه موظف هستند برای تامین و مدیریت آب پای کار باشند و سازمان آب را تنها نگذارند و اگر فریاد بی‌آبی از منطقه‌ای شنیده شد از همه امکانات برای تامین آب مردم و کشاورز استفاده شود.

بعد از تشکیل قرارگاه جهادی مدیریت منابع آب استان کمیته منابع و مصارف ایجاد و مقرر شد برنامه و اجرای نوبت‌بندی آب در سطح استان گیلان تهیه و تنظیم شود که این امر بعد از گذشت یک هفته از تاسیس قرارگاه به استانداری گیلان تحویل داده شد.

بهینه‌سازی برنامه توزیع آب، لایروبی انهار درجه یک و دو به طول 850 کیلومتر و ساخت موقت سردهنه‌های خاکی آبگذاری شده 422 مورد، تعمیر، تجهیز و راه‌اندازی ایستگاه‌های پمپاژ و چاه‌ها(454 ایستگاه و 905 پمپ) جزو اقدامات انجام شده در قرارگاه جهادی مدیریت منابع آب استان است که بسیار به مدیریت آب در سال زراعی جدید کمک کرده است.

بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد آورده سد سفیدرود در سال 1400 معادل 859 میلیون متر مکعب و آب مورد نیاز کشاورزی از محل این سد یک‌هزار و 815 میلیون متر مکعب بوده است و همچنین مصرف متوسط سد سفیدرود یک‌هزار و 588 میلیون متر مکعب می‌باشد که امسال با 939 میلیون متر مکعب در بحث آبیاری جمع بندی شد.

تشکیل قرارگاه جهادی مدیریت منابع آب استان گیلان باعث مدیریت آب و مصرف متعادل کودهای شیمیایی شد که با توجه به 238 هزار هکتار سطح زیرکشت برنج در سال گذشته(تولید 950 هزار تن شلتوک) و 238 هزار هکتار سطح زیر کشت مزارع شالیزاری در سال جاری(تولید یک میلیون و 100 هزار تن شلتوک)، شاهد کاهش 50 درصدی مصرف آب در استان گیلان بودیم.

علمکرد استان گیلان در بهینه‌سازی و مدیریت منابع آبی در فصل زراعی در کنار اختصاص 150 میلیارد تومان اعتبار استانی و ملی در خصوص تامین آب، تعمیر و بازسازی 35 ایستگاه پمپاژ آب و لایروبی و بهسازی 200 هکتار آب بندان و اجرای 10 کیلومتر بتنی کردن انهار کشاورزی سبب قدردانی و تشکر احمد وحیدی، وزیر کشور از استاندار گیلان در خصوص مدیریت بحران خشکسالی در این استان شد.

به طوری که وزیر کشور در سفر به استان گیلان تشکیل قرارگاه جهادی مدیریت منابع آب در استان گیلان را الگویی مناسب برای کشور دانست.

در حالی که آوای خشکسالی در گیلان امسال نیز در این استان گیلان طنین انداز شده عملکرد استان گیلان در توزیع به موقع منابع آبی، مدیریت بهینه، رعایت نوبت‌بندی و از همه مهمتر تشکیل قرارگاه جهادی مدیریت منابع آبی سبب شد تا شالیکاران با کمترین آسیب خشکسالی روبرو شوند و بتوانند خوشه‌های برنج خود را کاشته و آن را برداشت کنند.