نسیم گیلان - تسنیم / ظهیرالاسلام این روزها شاهد جنب و جوش فروشندگانی است که با افزایش قیمت‌های اخیر با کاهش مشتری نیز روبرو شده‌اند.برخلاف تصوری که وجود دارد‌، تابستان امسال در ظهیرالاسلام خبری از رونق کسب و کارها نیست‌؛ زیرا گران شدن کاغذ در هفته‌های اخیر خریداران را محتاط‌ کرده است،‌ آنها ترجیح می‌دهند اندکی صبر کنند تا شاید کاغذ به مانند سنوات گذشته با کاهش قیمت مواجه شود. ناشران در این میان محتاط‌ترین هستند؛ زیرا بنیه اقتصادی این روزهای نشر، توان کارکردن با کاغذ بندی 900 هزار تومان را ندارد. کاغذ بالکی نیز که محبوب سال‌های اخیر ناشران بوده است‌، به مانند تحریر با افزایش قیمت همراه شده است.
روند افزایش قیمت کاغذ تحریر در بازار همچنان ادامه دارد و امروز قیمت هر بند کاغذ تحریر 70 در 100 با گرماژ 70 گرمی به بندی 930 تا 940 هزار تومان رسیده است.
افزایش قیمت در بازار مشمول انواع دیگر نیز شده است،‌ برای نمونه کاغذ گلاسه از کیلویی 38 هزار تومان به کیلویی 50 هزار تومان افزایش قیمت داشته است و قیمت هر بسته کاغذ A4 نیز از کیلویی 60 تا 75 هزار تومان به 90 تا 110 هزار تومان افزایش یافته است.
اما دلیل این افزایش قیمت در بازار کاغذ چیست؟ چرا از ابتدای سال تاکنون کاغذ چندین‌بار با افزایش قیمت مواجه شده است؟
کارشناسان مهمترین دلیل افزایش قیمت فعلی بازار را افزایش قیمت جهانی کاغذ و انرژی عنوان می‌کنند. هر چند در این میان افزایش قیمت ارز نیز در بازار کاغذ بی‌تأثیر نبوده است،‌ اما به نظر می‌رسد که در این میان باز هم جوّ روانی موجب افزایش قیمت از سوی تاجران شده است.

محسن قدبیگی، کارشناس بازار کاغذ، در این زمینه به تسنیم گفت: افزایش قیمت جهانی کاغذ و انرژی در چند ماه گذشته موجب افزایش قیمت کاغذ شده است‌، حالا نیز افزایش نرخ ارز به این موضوع دامن زده است. تاجران تصور می‌کنند اگر با نرخ امروز کاغذ بیاورند، متضرر خواهند شد. بنابراین اقدام به گران‌تر کردن کالای موجود خود می‌کنند.

وی ادامه داد:‌ از سوی دیگر بر هم خوردن نظم عرضه و تقاضا موجب افزایش قیمت شده است،‌ با فروکش کردن تب کرونا و بازگشایی مدارس‌، دانشگاه‌ها،‌ ادارات و بازگشت زندگی به روال سابق، تقاضا در بازار به یکباره افزایش یافت و تاجران فکری برای این تقاضا نکرده بودند و عرضه کمتر از تقاضا بود؛ بنابراین قیمت‌ها افزایش پیدا کرد.
قدبیگی از ناراضی بودن فروشندگان از افزایش قیمت کاغذ خبر داد و گفت:‌ شاید تنها 5 درصد از این افزایش قیمت منتفع شوند،‌ بنابراین فروشندگان نیز از این افزایش قیمت ناراضی هستند؛ زیرا بازارشان را نامطمئن می‌کند.
وی افزایش قیمت کاغذ گلاسه را نیز متوجه دو نوع 250 گرم و 300 گرم دانست و یادآور شد: دلیل افزایش قیمت کاغذ گلاسه نیز افزایش تقاضا و عرضه اندک است.
تقاضا بسیار و عرضه اندک است
این کارشناس کاغذ گفت: تاجران تصور نمی‌کردند که در تابستان با این حجم از تقاضا به دلیل اتمام کرونا در ایران مواجه شوند،‌ بنابراین دیر به فکر واردات کالای جدید افتادند.از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که در شهریور ماه ما با موج دوباره‌ای از گرانی‌ها مواجه شویم، چرا که هر ساله در این ایام به دلیل آغاز سال تحصیلی با افزایش تقاضا روبرو هستیم.
محمدی:‌ قیمت‌های فعلی در بازار واقعی نیست
در حالی که قدبیگی عرضه اندک و تقاضای بالا را دلیل گرانی‌ها عنوان می‌کند‌، مرتضی محمدی، مدیر بازرگانی غزل پاپیروس، معتقد است که در انواع دیگر کاغذ به جز تحریر تقاضا اندک است و عرضه بسیار،‌ از همین رو قیمت‌های فعلی در بازار واقعی نیست.
وی ادامه داد: هزینه جهانی کالا و هزینه انرژی و حمل و نقل افزایش یافته است،‌ از سوی دیگر مبنای تعرفه گمرکی از دلار 4200 تومانی به دلار 25 هزار تومانی افزایش قیمت داشته است‌، هر چند میزان تعرفه از 15 درصد به 5 درصد کاهش داشته اما باز هم ما شاهد افزایش قیمت ناشی از این اتفاق هستیم.
کاغذ 30 درصد افزایش قیمت دارد که 20 درصد آن واقعی است
مهرداد میرزا حسینی، فروشنده کاغذ در بازار ظهیرالاسلام، نیز افزایش قیمت کاغذ در سال جاری نسبت به سال گذشته را 30 درصد عنوان کرد و افزود: 20 درصد از این میان متعلق به افزایش قیمت کالا در بازار مبدا و افزایش قیمت انرژی و حمل و نقل است. چین‌، هند و اندونزی هر تن کاغذ را که پیش از این 800 دلار می‌فروختند،‌ حالا 1100 دلار عرضه می‌کنند.

میرزا حسینی:‌ تقاضا بیشتر شود،‌ کاغذ گران‌تر خواهد شد
وی ادامه داد: 10 درصد باقیمانده را نیز می‌توان به افزایش نرخ تورم همه کالاها ربط داد‌؛ بنابراین از نظر من کاغذ اکنون گران نیست،‌ اگر تقاضا در بازار افزایش یابد، ما شاهد گران‌تر شدن کاغذ خواهیم شد؛ چون تقاضا اندک است، تنها 30 درصد گران شده است و اگر تقاضا افزایش یابد، این 30 درصد قطعاً بیشتر خواهد شد.
کاهش فروش به یک سوم سال گذشته
میرزاحسینی از رکود در بازار خبر داد و گفت: مشتری چندانی در بازار وجود ندارد و فروش ما نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته به یک سوم رسیده است.
وی خواستار شفافیت بیشتر دولت در خصوص نحوه محاسبه تعرفه گمرکی ارز نیمایی و ارز آزاد برای کالاهای اساسی از جمله کاغذ شد و تأکید کرد:‌ برخی از تاجران نسبت به این محاسبه اظهار نگرانی دارند؛ بنابراین خود به خود افزایش قیمت کالا را رقم زده‌اند.
جهانگیری: افزایش قیمت کاغذ جهانی به تنی 1300 دلار
افزایش قیمت کالا در بازارهای جهانی نکته‌ای است که عمده کارشناسان بازار به آن تاکید کرده‌اند،‌ با این حال بهروز جهانگیری فروشنده کاغذ در بازار ظهیرالاسلام از افزایش‌های جدی در بازار جهانی خبر می‌دهد. او به تسنیم گفت: کاغذ تحریر از تنی 1100 دلار دو ماه پیش به تنی 1300 دلار افزایش یافته است و این یعنی بارهای جدیدی که به کشور وارد می‌شوند با افزایش قیمت بسیار بیشتری همراه خواهند بود.
وی برخلاف قدبیگی تقاضا در بازار را اندک دانست و افزود: اکنون تقاضا در بازار اندک است،‌ با توجه به اینکه تابستان فصل مصرف در بازار کاغذ است،‌ هنوز تقاضا حضور جدی در بازار ندارد که اگر داشته باشد کاغذ به بندی بالای یک میلون تومان خواهد رسید.
جهانگیری حضور اطمینان در بازار را عامل مهمی برای رفع رکود و تعدیل در قیمت‌ها دانست و اضافه کرد:‌ اگر بدانیم شرایط در سه ماه آینده به مانند امروز است، می‌توانیم بگوییم که اطمینان در بازار وجود دارد.
تجربه سال‌های اخیر در بازار کاغذ نشان می‌دهد که اگرچه ممکن است کاغذ با کاهش نسبی نیز در قیمت‌ها روبروشود‌، اما گرانی این کالا برای حوزه نشر امر بدیهی است که از آن گریزی نیست. با توجه به توجه دولت بر تولید داخلی و فعال شدن کارخانه‌ها برای تولید تحریر انتظار این است که دولت برای محقق شدن وعده یکساله و نیمه خود مبنی بر خودکفا شدن در عرصه کاغذ‌، موانع را پیش پای تولیدکنندگان بردارد. موانعی که مانع دستیابی کارخانه مازندران به حداکثر ظرفیت تحریر می‌شود،‌ موانعی که موجب عدم تولید تحریر در کارخانه پارس شده است و...
ورود کارخانه‌ها به عرصه تولید تحریر اگرچه امیدبخش است اما اگر موانع موجود برداشته نشود،‌ این ورود مقطعی بوده و در آینده نزدیک وضعیت تولید ما در عرصه تحریر دوباره به مانند سابق خواهد بود.
تنها با ورود استاندارد کاغذ تولید داخل به بازار است که می‌توان هم بازار کاغذ را از رکود چند ساله نجات داد و هم نشر را از ورشکستگی اقتصادی چندین و چند ساله اخیر رهایی بخشید.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد که نظارت بیشتری بر بازار آزاد نیاز باشد،‌ تجربه اخیر در شناسایی انبارهای احتکار کاغذ و بازگرداندن این کاغذها به چرخه توزیعنشان داد که این اقدامات موجب تعدیل قیمت‌ها در بازار آزاد می‌شد. بنا به گفته کارشناسان بازار هنوز هم انبارهای احتکار کاغذ در اطراف تهران‌، شهر ری و قم وجود دارد که شناسایی آن‌ها می‌تواند تا حدودی دست سوداگران بازار کاغذ را کوتاه کند.