بزرگنمايي:

نسیم گیلان- حوادث طبیعی همچون باران‌های شدید، طوفان ، برف های سنگین  و سیلاب  براساس نظر کارشناسان بدلیل تغییرات اقلیم  طی سال های اخیر در دنیا از جمله کشورمان افزون شده است. نزدیکترین بازه زمانی بارش ها سنگین برف طی نیم قرن اخیر در گیلان به سال 1383 بر می گردد که با هر بارشی خاطرات برفی و زندگی آن روزها در ذهن مردمان این سرزمین تازه می‌شود؛ البته قدیمی‌ترها بارش برف سنگینی در سال 1351 را نیز در خاطره های شان جای داده و  از آن روزها نیز می گویند.

میانگین ارتفاع برف در بهمن ماه سال 83 در شهرستان رشت 2 متر و در مناطق کوهستانی گیلان تا چهار متر هم رسید و خسارت های بسیاری برجای گذاشت. واحدهای تولیدی و صنعتی بسیاری در برف سنگین سال 1383 در  گیلان آسیب جدی دیدند  که منجر به  تعطیلی تعدادی از این  واحدها و اخراج و تعدیل چندین هزار نیروی کار و بیکاری در استان شد.

براساس برآوردها، در اثر بارش برف سنگین سال 1383 به حدود 60 هزار واحد مسکونی در شهرها و روستاهای گیلان خسارت وارد شد که 11هزار واحد مسکونی شهری و روستایی بیش از 60 درصد و به 49 هزار واحد شهری و روستایی زیر 60 درصد آسیب دیدند.

پس از بارش‌های سنگین برف آن سال؛ بارش سال های 86 ، 92 ، 95  و 98  نیز به آن افزون شد که هریک با ویژگی های خاصی همراه بود؛ احتمال بسته شدن راهها و خسارت ها به زیر ساخت ها با شدت حوادث امری طبیعی است که در  پیشرفته ترین کشورهای دنیا نیز همچنان اجتناب ناپذیر است اما  آنچه گاهی مشکلات مردم  را  در چنین شرایطی دو چندان کرده بی تدبیری یک  مدیر و یا یک دستگاه و بعضی مواقع ناهماهنگی ها بین دستگاههاست .

به طور مثال  در برف  سال 95  و 98 برخی از راههای اصلی و پرتردد بسته شد که این امر مشکلات دیگری همچون ترافیک های شدید در میانه  راهها و  گرفتار شدن بسیاری از خودروها در راهها در زمان بارش برف شدید  و حتی گرفتار شدن  قدرت عمل ماشین  الات راهداری برای باز کردن راهها  و گیر کردن شان در ترافیک خودروها را  رقم زد.

 بدنبال این بارش ها طی این د و مقطع زمانی 2 مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای گیلان از سمت خود برکنار شدند . برکناری  فقط یک مسئول که براساس  بررسی های انجام شده  توسط سازمان بازرسی  برخی از سازمان ها ی مسئول دیگر نیز در ایجاد حوادث آن سال بی تقصیر نبودند.

فارغ از قصد قضاوتی برای یافتن مقصر حوادث آن سال ها  و متهم کردن افراد و مقایسه ای که شاید بدلایل بسیاری از جمله  میزان بارش ها ی بیشتر صحیح نباشد ؛ آنچه  مهم است  مدیریت این مقطع بارش برف در استان است که   نشاط آفرین شد.

میزبانی گیلان از بارش 2 متری برف

گیلان از اواخر روز یکشنبه میزبان برف زمستانه شد، میزبانی 2 روزه ای که ارتفاع برف را در برخی مناطق کوهستانی و جاده های ییلاقی به بیش از یک متر و 80 سانتیمتر رساند. بر اساس گزارش اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای گیلان میزان بارش برف در برخی مسیرهای کوهستانی گیلان به خصوص در محورهایی همچون املش به بیش از 180 سانتیمتر هم رسید.

البته معاون و سرپرست پیش بینی و هشدار اداره کل هواشناسی گیلان روز چهارشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: از بامداد یکشنبه تا صبح سه‌شنبه هفته جاری بیشترین میزان بارندگی باران در سیاهکل با 102 میلیمتر و املش 95 میلیمتر ثبت شده است.

شبنم هادی نژاد افزود: میزان بارندگی در رشت مرکز استان 64 میلیمتر و ارتفاع بارش برف در ایستگاه کشاورزی هفت سانتیمتر ثبت شده است. همچنین بیشترین میزان ارتفاع برف در ایستگاههای هواشناسی در حوزه شهری در دیلمان با 72 سانتیمتر و در ماسوله 65 سانتیمتر گزارش شده است.

البته همانطور که گفته شد میزان برفی که توسط هواشناسی ثبت می شود بر اساس پایگاههای باران سنجی و هواشناسی است و شامل مناطق مرتفع نمی شود.

لزوم استفاده از تجارب گذشته و هماهنگی بیشتر بین دستگاهها

شناسایی نقاط ضعف ، آسیب و اصلاح آنها در حوادث طبیعی و پیش بینی پذیر یکی از موضوعات مورد تاکید استاندار گیلان پیش از بارش های اخیر در جلسه ستاد مدیریت بحران بود و به مدیران مربوطه در همین زمینه اظهار داشت: مشکلات را پیش بینی و برای آنها قبل از بارش برف چاره جویی کنید.

اسدالله عباسی با تاکید بر ضرورت آمادگی لازم تمامی دستگاه‌ها برای مقابله با مشکلات احتمالی ناشی از برف  گیلان یکی از نقدها بر عملکرد گذشته در زمان بارش های سنگین برف در استان را عدم پیشگیری و برنامه ریزی های لازم در این زمینه عنوان کرد و افزود: نخست باید برنامه ریزی صحیح و اصولی از وقوع داشته و از بروز مشکلات پیشگیری کرد و در کنارش احتمال خسارت نیز وجود دارد که باید تلاش شود آن را با سرعت رفع کرد.

وی اظهار داشت: از نظر تئوری آمادگی بسیاری برای مقابله با مشکلات ناشی از برف وجود دارد اما باید در عمل هم اینچنین باشد که البته با توجه به تجارب سال های گذشته آمادگی بهتری نسبت به آن زمان وجود دارد.

تاکید مدیریت ارشد استان بر هماهنگی و همچنین نظارت مستقیم در طول جریان حوادث یکی از مواردی است که همواره می تواند خدمات را در بالاترین سطح نگاه دارد و آسیب ها را به کمترین میزان برساند که در جریان بارش برف اخیر رشت این مهم به درستی اجرایی شد و هماهنگی مناسی میان دستگاه های اجرایی وجود داشت.

تدوین برنامه عملیاتی و اطلاع رسانی

البته در این میان نباید تدوین برنامه های عملیاتی و سنجش ظرفیت تجهیزاتی و همچنین نحوه اطلاع رسانی را نیز نادیده گرفت. اطلاع رسانی همواره مهم ترین بخش از پیش گیری از آسیب های یک حادثه و رویداد طبیعی است که می تواند با افزایش سطح آگاهی جامعه را برای رویارویی با مخاطرات و هشیاری در برابر خسارات آماده کند. 

در رویداد اخیر نیز چند روز قبل از بارشها و به طور دقیق از ابتدای هفته جاری هشدارهای هواشناسی، مدیریت بحران استانداری و همچنین اطلاع رسانی رسانه های رسمی سطحی از آگاهی رادر استان ایجاد کرد. و همانطور دیده‌ایم در مقابله بابارش های سنگین برف آمادگی کامل در سطح استان وجود داشت و اکیپ‌ها و گروه هایی همچون راهداران، هلال احمر ، پلیس و دیگر نهادهای خدماتی در هوشیاری و امادگی قرار داشتند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان نیز از اطلاع رسانی آنلاین برای نخستین بار در مدیریت بحران خبر داد و گفت: شماره تلفن ها و سایت های ضروری در زمان حادثه بحران در پرتال مدیریت بحران استانداری بارگذاری شده است.

امیر مرادی افزود: عمده ترین کار مدیریت بحران تدوین برنامه عملیاتی آمادگی برف در استان است که در این برنامه نقش دستگاهها به عنوان مسئول و پشتیبان تعیین شده است.

وی  نیز طی جریان بارش برف بارها اعلام کرد که شرایط استان تحت مدیریت است و نقش دستگاه‌های اصلی و دستگاه‌های پشتیبان را در این زمینه مشخص کردیم تا بدینوسیله از ناهماهنگی‌هایی که قبلاً وجود داشت عبور کنیم.

امیر مرادی با بیان اینکه در این برنامه جامع راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان به عنوان دستگاه مسئول در حوزه خارج شهرها و شهرداری به عنوان دستگاه مسئول داخل شهرها تعیین شده‌اند، افزود: در مورد دستگاه‌هایی که با راهداری همکاری می‌کنند هم هماهنگی‌های لازم انجام شده است.

مرادی استفاده از ماشین‌آلات سنگین در اختیار دستگاه‌ها برای کمک به انجام خدمات‌رسانی‌ها در زمان وقوع هرگونه بحران را از دیگر مزیت‌های قابل توجه برنامه جامع مدیریت بحران گیلان ذکر کرد و گفت: شهرداری رشت نیز به عنوان سکان‌دار مدیریت مرکز گیلان اقدامات خوبی در بخش مدیریت بحران اتخاذ کرد که خرید و نصب 20 تیغه برف‌روب از جمله آن محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه طبق هماهنگی‌های انجام شده با 70 شرکت بخش خصوصی، زمینه مشارکت این بخش در امر مدیریت بحران فراهم و تمامی  اطلاعات آن‌ها احصاء و طبقه‌بندی شده است اضافه کرد: با اداره کل اوقاف و امور خیریه و دستگاه‌های ذیربط هم هماهنگی شده تا از وجود مساجد، بقعه‌ها، نمازخانه‌ها و امامزادگان برای اسکان موقت و خدمات‌دهی به جاماندگان در برف استفاده شود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان یادآور شد: گفت‌وگو و توافقات خوبی هم با تیم‌های آفرود انجام دادیم تا به همراه جمعیت هلال احمر گروهی منسجم برای امدادرسانی به مردم در مناطق کوهستانی و صعب‌العبور تشکیل شود.

اگرچه شاید بدلیل محدود بودن امکانات و تجهیزات راهداری استان و شرایط جوی بارشی در زمان بارش شدید برف امکان باز ماندن تمامی راههای بطور همزمان با راههای اصلی و مواصلاتی نباشد، اما در بارش های اخیر به جز محور های اسالم و پونل به خلخال به دلیل شرایط جوی همواره ناپایدار و کولا و همچنین جلوگیری از خطرات جانی برای مردم، تمامی محورهای اصلی استان باز بود. 

با این حال در برف اخیر 200 راه روستایی مسدود شد که البته کمتر از 24 ساعت حدود 80 درصد آن بازگشایی شد. 

نکته جالب اینکه در هیچ نقطه ای از استان مردم گیلان با کمبودهای همیشگی همچون نان، آب و دیگر اقلام مصرفی روبه رو نشدند و برنامه‌ریزی‌ها و هماهنگی‌های انجام  شد و استفاده از تجارب بارش برف سنگین  سالیان گذشته برای سرزمین سبز باران های نقره ای آرام سپری شد.