بزرگنمايي:

نسیم گیلان - شهر: دروازه قزوین یکی از نمادهای تهران قدیم به حساب می‌آید که قدمت آن به دوران ناصرالدین شاه قاجار باز می‌گردد.

به گزارش شهر، دروازه قزوین از دروازه‌های قدیمی و معروف تهران که در دل منطقه 11 واقع شده و به دلیل نزدیکی به گمرک از خیابان‌های پرتردد تهران است.
اولین برج و باروی دور تهران به فرمان شاه طهماسب صفوی به سال 964 قمری ایجاد شد. این بارو شش هزار گام طول و به همین ترتیب به عدد سوره مبارکه قرآن یعنی 114 برج برای بارو قرار دادند. این برج و باروی اولیه چهار دروازه بیشتر نداشت؛ دروازه حضرت عبدالعظیم به سوی ری، دروازه دولاب، دروازه شمیران و دروازه قزوین. البته محدوده آن زمان تهران نیز با توجه به کوچکی ابعادش چنین بود؛ حد شمالی خیابان امیرکبیر، میدان سپه و خیابان سپه، حد شرقی خیابان ری، حد جنوبی خیابان مولوی و حد غربی خیابان وحدت اسلامی (شاهپور).
با گسترش شهر تهران در زمان ناصرالدین شاه قاجار، برج و باروی شاه طهماسب را خراب کرده و پس از آن به تقلید از نقشه شهر پاریس، تهران را به صورت یک هشت ضلعی گسترش دادند و با احداث 12 دروازه، در اطراف آن خندق کشیدند، بدین ترتیب دروازه قزوین به عنوان یکی از دروازه‌های تهران در ورودی خیابان قزوین (میدان قزوین کنونی) ساخته شد. دروازه های تهران شب‌ها بسته و رفت و آمد از آن ها ممنوع می شد، مگر با گفتن (اسم شب) که همه روزه وزیر دربار آن را به رئیس قراولان می داد.
معمار دروازه قزوین
معمار دروازه قزوین استاد تقی محمدپور از معماران به نام دوره پهلوی اول و ابتدای پهلوی دوم، که در زمینه طرح و کاشی‌کاری استادی چیره دست بوده است. از دیگر آثار او می‌توان به کاشی‌کاری و طراحی بخش‌هایی از سردر باغ ملی در خیابان حسن آباد تهران اشاره کرد.
آغاز ویرانی ها
با به قدرت رسیدن پهلوی اول، دروازه‌های تهران من جمله دروازه قزوین سرنوشت غم ‌انگیزی پیدا کردند و در سال 1309 و با حکم کریم بوذرجمهری شهردار وقت، تخریب شدند. در صورت تخریب نشدن، بنای این دروازه ها می‌توانست به عنوان یک نماد شهری حفظ شود و بناها و خیابان کشی‌های جدید از کنار دروازه ها عبور کند.
شروع بازسازی ها
در ابتدای دهه 80 شهرداری منطقه 11 و سازمان زیباسازی با توجه به اسناد تاریخی و با هدف احیای دروازه های قدیمی تهران، اقدام به بازسازی دروازه قزوین کردند. اکنون این دروازه با سازه ‌ای بتونی و نمایی آجری در میدان قزوین تهران در همان مکان قبلی بنا شده است.
احمد محیط طباطبایی، تهران شناس درباره ساختار اولیه این دروازه در گفت و گو با خبرنگار شهر، گفت: تهران در دوره شاه طهماسب صفوی با حصارکشی به شکل شهر درآمد. در ابتدا تهران دارای 4 دروازه بود و بعدها در دوره محمد شاه قاجار با گسترش شهر این تعداد به 6 دروازه افزایش پیدا کرد که یکی از این دروازه ها، دروازه قزوین بود.
این تهران شناس با اشاره به اینکه دروازه قزوین رو به جنوب غرب بوده است، افزود: عموما درهمه دروازه‌ها از جمله دروازه قزوین پس ازغروب آفتاب ورود و خروج افراد و کالا ممنوع بود.
محیط طباطبایی در ادامه عنوان کرد: با گسترش شهر در دوران پهلوی اول خیابان 30 متری کارگر روی یکی از 4 خندق تهران ساخته شد. به همین دلیل دروازه قزوین که در این محدوده بود تخریب و شهر شکل جدیدی پیدا کرد.
او با اشاره به اینکه دروازه قزوین قدیم در مکان فعلی قرار نداشت، گفت: از شروع دهه 70، هویت و گذشته تهران اهمیت بیشتری پیدا کرد و مسئولان ذی‌ربط پس از بررسی‌های مختلف به این نتیجه رسیدند که برخی از عناصر تاریخی شهر مانند دروازه قزوین را احیا کنند.
محیط طباطبایی با بیان اینکه دروازه قزوین قدیم تهران شباهتی به دروازه فعلی ندارد، افزود: استدلال های اولیه بر این اساس بود که بازسازی سبکی نباشد و به شکلی متفاوت اجرا شود.
او درباره نوع طراحی دروازه قزوین بیان کرد: دروازه قزوین مانند سایر دروازه‌ها دارای فضایی برای استقرار نگهبان بوده و در معماری آن تزئینات کاشیکاری به کار رفته است.
سینما فرخ، همچنان پابرجا
وقتی در خیابان قزوین قدم می زنید در میان مغازه های مختلف، بنای قدیمی یک سینما توجه شما را به خود جلب می کند که سردر آن به نام فرخ مزین شده است. این سینما در اواخر دهه 30 ساخته شده و تاکنون بازسازی نشده است. شاید یکی از دلایل عدم استقبال از این سینما همین مسئله باشد.
سینما فرخ ابتدا در سال 1337 به عنوان تماشاخانه تاسیس شد و بعد از چند سال به سینما تغییر کاربری داد. این سینما با مساحت حدودا 400 متر مربع و با بیش از 200 صندلی، تنها سینمای آپاراتی کشور بوده است.
این سینما در گذشته پاتوق جوان هایی بوده که در حال حاضر جز خاطره چیزی از آن به یادگار نمانده است.
خیابان ماشین بازان
اگر ماشین باز هستید این قسمت از گزارش را از دست ندهید. هنگامی که از خیابان ولیعصر وارد خیابان قزوین می‌شوید در طول مسیر مغازه‌هایی را می‌بینید که برق رینگ و قالپاق آن ها چشمانتان را خیره می‌کند. کسانی که با ماشین خود زندگی می کنند، قطعا گذرشان به مغازه‌های قدیمی خیابان قزوین افتاده چون اینجا بورس انواع لوازم یدکی اتومبیل ایرانی و خارجی است.
از سوی دیگر مسیر میدان قزوین تا سه راه آذری هم در قرق مغازه‌های ابزار و لوازم ماشین آلات صنعتی، لوازم تراشکاری، ریخته گری و انواع پیچ و مهره های صنعتی است. این خیابان دست شما را برای هر انتخابی باز می گذارد.
گلستانه، یادگار مردی با صداقت
از میدان قزوین 500 قدم به طرف خیابان ولیعصر، عمارت گلستانه در میانه خیابان نمایان می شود. شاید در نگاه اول فقط ایوان و سرستون‌ های گچ ‌بری شده اصیل ایرانی عمارت را ببینید اما در دل این معماری مانند دیگر ساختمان های قدیمی شهر داستان ها و رازهای مگو بسیاری نهفته است.
شاید حالا با این تعاریف به این فکر می کنید که چه کسانی در عمارت گلستانه زیسته اند. می گویند صاحب این ملک سید حسین گلستانه، فرزند سید محمد علی بیگم است که در دوران قاجار این عمارت را در دل تهران قدیم ساخت. او در میان مردم محله به صداقت شهرت داشته و با مشاهده اختلاف در میان اهالی با دعوت طرفین به عمارت، با میانجیگری اختلافات را حل و فصل می‌کرده است.
دسترسی
نزدیک ترین ایستگاه اتوبوس به میدان قزوین در محله گمرک و در خیابان کارگر جنوبی واقع شده است. همچنین شهروندان می توانند از ایستگاه‌های مترو منیریه و مهدیه با توجه به نزدیکی ایستگاه‌ها به دروازه قزوین برای حمل و نقل استفاده کنند.
خیابان قزوین به معابر مهمی مانند بزرگراه سعیدی، بزرگراه نواب صفوی و ولیعصر متصل شده و به لحاظ موقعیت جغرافیایی با گمرک، فرهنگسرای رازی، بیمارستان فارابی و لقمان حکیم همسایه است.